بررسی استراتژیک

اشراف اطلاعاتی + تحلیل واقع بینانه =» بصیرت استراتژیک

بررسی استراتژیک

اشراف اطلاعاتی + تحلیل واقع بینانه =» بصیرت استراتژیک

بررسی استراتژیک

جریان شناسی و قدرت تحلیل مسایل سیاسی جزو معرفت دینی است. ( امام خامنه ای مدظلله العالی)



۹ مطلب با موضوع «جریان شناسی» ثبت شده است

نویسنده : دکتر عبدالله گنجی 
«علت اصلی برگشت از دیدگاه‌های حضرت امام(ره) این بود که اصلاً مردم و جوانان این روش را نمی‌پذیرفتند. ثانیاً امام طرفدار جامعه تک‌صدایی و تک‌حزبی بود که با مواضع بعدی گروه‌های خط امام تطابق نداشت، ثالثاً ایده‌های امام فقط برای ایجاد انقلاب مفید بود و از آن ایده‌ها برای استمرار جمهوری اسلامی نمی‌شود استفاده کرد.» 

مطالب فوق بخشی از مقاله روزنامه صبح امروز 78.2.7 به مدیرمسئولی سعید حجاریان مشاور رئیس جمهور وقت و عضو شورای مرکزی حزب مشارکت است که با هدف ترسیم مسیر اصلاحات در آن سال نوشته شده است. اکنون نیز که 15 سال از آن زمان می‌گذرد مجدداً مدیر مسئول همان روزنامه در تاریخ 93.11.25 به هفته‌نامه صدا می‌گوید «من همیشه گفته‌ام که اصلاح‌طلبی بدون بروبرگرد مساوی با دموکراسی‌خواهی است فقط می‌تواند دز آن متفاوت باشد. دز دموکراسی‌خواهی هم بستگی به تحلیل مشخص از شرایط مشخص دارد». به‌رغم وجود دهها کتاب و خروارها مقاله و یادداشت از دموکراسی‌خواهی، جمهوری‌خواهی، نقد بنیادهای اعتقادی تشیع، استبدادی خواندن ولایت فقیه و ...‌چندی است که مجدداً جریان تجدیدنظرطلب برای مشروعیت‌گیری و مشروعیت‌سازی در حال کوچ از حوزه مردم به حوزه امام است. گ

ویی این مسئولیت را به سایت جماران سپرده‌اند تا موجه بودن کار هم توجیه‌پذیر شود. چندی پیش این کار را به جلایی‌پور سپردند و اکنون محمدرضا خاتمی در قالبی که شکل ظاهری آن مصاحبه است به تفسیر و تبیین چیستی اندیشه و سیره امام پرداخته است. البته نمی‌توان گفت هر آنچه وی گفته، دروغ است اما مهم روح حاکم بر گفتار است که در صدد ارائه چهره‌‌ای از امام هستند که اولاً تک‌بعدی است، ثانیاً چهره امام طوری معنادهی شود که با نقطه‌ای که امروز اصلاح‌طلبان در آن ایستاده‌اند، همسو شود.

اگر چه محمدرضا خاتمی به گفته همسرش مسائل روز کشور را از بی‌بی‌سی فارسی تعقیب می‌کند و دارای جسارت و حتی سابقه طولانی در بی‌ادبی در کلام دارد اما نه در حوزه اصلاحات و نه خارج از آن، وی را شخصیتی فکری - تئوریک نمی‌شناسند و بیشتر نان «سبب» و «نسب» خانوادگی را می‌‌خورد. اما  اصل موضوع اشکالی ندارد که یک ارولوژیست هم مفسر فقه و اندیشه امام ‌شود و درصدد ارائه تفسیر از امام بر‌آید و این آزادی از برکات انقلاب اسلامی است.

روح حاکم به مصاحبه ایشان ارائه تفسیری «منفعل» «بی‌خاصیت»، «مشروطه»، «بی‌تأثیر» و «نظاره‌گر» از امام است. اصولاً راهبرد تجدیدنظرطلبان در چهره سازی از امام حذف ابعاد «انقلابی» و «قاطعیت» امام است و این رویه به متدی نخ نما تبدیل شده است. هر جایی که به قاطعیت امام می‌رسد تلاش می‌کند کیسه‌کشی و ماست‌مالی را شروع کند. جلایی‌پور در قضیه مواجهه امام با منافقین بعد از مرصاد این کار را کرد و محمدرضا خاتمی نیز در قضیه شهدای حج و نهضت آزادی این کیسه‌کشی را نخست به عهده گرفته است.

دو واژه «استکبار» و «جهانخواران» از مفاهیم اختصاصی امام است که حتی برای یک بار هم توسط اصلاح‌طلبان به کار گرفته نشد. چرا؟ چون بر اساس آنچه در رصد این نوشته از روزنامه حجاریان آورده شده «ایده‌های امام فقط برای ایجاد انقلاب مفید بود و از آن ایده‌ها برای استمرار جمهوری اسلامی نمی‌شود استفاده کرد» یا «تک‌صدایی امام با مواضع بعدی گروه‌های خط امام تطابق نداشت» بنابراین نقطه تمرکز و نقطه تطور همان «مواضع بعدی گروه‌های خط امام» است که هم خود را خط امام می‌دانند و هم با صراحت بر عدم تطبیق خود با امام تأکید می‌کنند.

در مصاحبه طولانی محمدرضا خاتمی با سایت جماران تأملات زیادی وجود دارد اما پاسخ بدان در این مختصر نمی‌گنجد. فقط دو نکته که یکی به اندیشه و دیگری به سیره امام بر می‌گردد را انتخاب و مرور می‌کنیم.
ایشان با هدف تعدیل فقه در عرصه حکومت تلاش می‌کند فقه را بخشی از حکومت بداند و نه همه آن و دلیل آن را ورود مصلحت به حوزه حکومت می‌داند «حکومت دینی در منطق امام خمینی حکومت فقیهان نیست، حکومت فقه هم نیست یکی از دلایل دیگری که من برای این نظر دارم این است که امام مصلحت را وارد حکومت کرد.»

معلوم نیست ایشان از کجا تشخیص دادند که «مصلحت» جایی در درون فقه ندارد و در عین حال مشخص نمی‌کند که اگر مصلحت راهی به فقه ندارد، آبشخور آن کجاست؟ امام مصلحت را از کدام مؤلفه فکری درون‌دینی یا برون‌دینی گرفته است؟ چراکه پس از کسب معرفت دینی، فقه هم ابعاد حیات را در بر می‌گیرد. امام فقه را جامع همه ابعاد حیات دنیوی و اخروی می‌داند. مگر می‌شود امام به «فقه سیاسی» باور داشته باشد، اما مصلحت در درون آن نگنجد. گویی محمدرضا خاتمی نمی‌خواهد این بخش از سخنان امام را ببیند تا بتواند چیز دیگری را به اسم امام قالب بزند. 

 امام درباره رابطه فقه و حکومت می‌فرماید «حکومت در نظر مجتهد واقعی، فلسفه عملی تمامی فقه در تمامی زوایای زندگی بشریت است، حکومت نشان دهنده جنبه عملی فقه در برخورد با تمامی معضلات اجتماعی، سیاسی، نظامی و فرهنگی است. فقه تئوری واقعی و کامل اداره انسان از گهواره تا گور است. هدف اساسی این است که ما چگونه می‌خواهیم اصول محکم فقه را در عمل فرد و جامعه پیاده کنیم و بتوانیم برای معضلات جواب داشته باشیم و همه ترس استکبار از همین مسئله است که فقه و اجتهاد جنبه عینی و عملی پیدا کند و قدرت برخورد در مسلمانان به وجود آورد. ما باید بدون توجه به غرب حیله‌گر و شرق متجاوز و فارغ از دیپلماسی حاکم بر جهان درصدد تحقق فقه عملی اسلام برآییم و الا مادامی که فقه در کتاب‌ها و سینه عملاً مستور بماند، خبری متوجه جهان خواران نیست.» (صحیفه امام جلد 21- 1367.12.3)

حکومت در چه مواقعی مصلحت را مورد توجه قرار می‌دهد؟غیر از این است که در «معضلات» اساسی کشور که از راه عادی حل نمی‌‌شود، مصلحت به میدان می‌آید؟ در فراز فوق حضرت امام راه‌حل معضلات را نیز درون فقه جست‌وجو می‌کند: «فقه جنبه عملی برخورد با تمامی معضلات اجتماعی، سیاسی، نظامی و فرهنگی است.» حال می‌توان گفت خارج کردن مصلحت از حوزه فقاهت، تحریف اندیشه امام توسط تجدیدنظرطلبان است؟

جالب این است که به رغم 10 سال حکومت شخص امام، محمدرضا خاتمی می‌گوید «حکومت دینی در منطق امام، حکومت فقیهان هم نیست». ظاهراً چیزی نمانده که اصل انقلاب هم تنبیه شود؛ چرا که وی در بدو این مصاحبه نوشابه‌ای هم برای پهلوی‌ها باز می‌کند. ایشان با هدف ارائه یک چهره دموکراتیک از امام، مسلمات ثبت شده وی را نیز کتمان می‌کند. 

ورود اعضای دولت موقت و نهضت آزادی به مجلس اول را نشان از روحیه دموکراتیک امام می‌داند. این در حالی است که آن انتخابات در سال 1358 اتفاق افتاده است. اما صلاحیت مرحوم مهندس بازرگان در انتخابات متعدد ریاست جمهوری رد شد آیا امام نمی‌توانست به صلاحیت وی اعتراض کند؟ این جمله امام که «نهضت آزادی نباید رسمیت داشته باشد و باید با قاطعیت با آن برخورد شود» توسط خاتمی کتمان می‌شود یا «نهضت آزادی به دنبال وابستگی جدی کشور به امریکاست» را نمی‌گوید.آیا  این تفسیر و تبیین گزینشی خیانت به امام(ره) نیست؟

امامی که مهم‌ترین دستاورد جنگ تحمیلی را «استمرار روح اسلام انقلابی» می‌داند قطعاً در گلوی اصلاح‌طلبان، لیبرال دموکرات‌ها و سوسیال دموکرات‌ها گیر است و می‌توان با صراحت گفت مهم‌ترین مانع برای به انحراف کشاندن نظام جمهوری اسلامی قبل از اینکه مردم و مقام معظم رهبری باشند، شخص امام است. 

اگر با عینک تجدیدنظرطلبان و خاتمی امام را تحلیل کنیم و بخواهیم یک «رئوف مطلق» و «عنصر منفعل» از امام ارائه دهیم باید سؤالات ذیل را طرح کنیم و بپرسیم که چرا امام در این امور وارد شده‌اند:

1- مگر نخست‌وزیر در زمان امام ذیل رئیس‌جمهور تعریف نمی‌شد؟ به امام چه ارتباطی داشت که در شهریور 1367 به موسوی نامه بنویسد که «اکنون چه وقت استعفاست» و سر کار خود برگردید. این دخالت در کار رئیس‌جمهور نبود؟
2-  به امام چه ارتباطی داشت که مستقیماً حکم عزل فهیم کرمانی را از حوزه قضا صادر کند، مگر مملکت رئیس‌ قوه‌قضائیه یا رئیس دیوان عالی کشور نداشت؟
3- به امام چه ارتباطی داشت که «خارج از عرف بین‌الملل» حکم اعدام برای یک لندن‌نشین صادر کند تا  اتحادیه اروپا سفرای خود را فرابخواند. اصولاً یکی از گرفتاری‌های تجدیدنظرطلبان حمله امام به «عرف حاکم بر روابط بین‌الملل» است که هیچ موقع به این مقوله وارد نمی‌شوند و احتمالاً این مشی امام را نوعی آبروریزی برای خود می‌دانند.
4- به امام چه ارتباطی داشت که سیدمهدی هاشمی باید دستگیر و محاکمه شود؟
5- به امام چه ارتباطی داشت که اعضای نهضت آزادی در خانه قائم مقام رهبری لانه کرده‌اند؟
6- به امام چه ارتباطی دارد که آیت‌الله منتظری را در 68.1.6 عزل کند. این کار دخالت در کار مجلس خبرگان نبود؟
7- به امام چه ارتباطی داشت که مصداق رهبری بعد از خود را مشخص کند و به امثال آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی بگوید. مگر خبرگان قدرت تشخیص نداشت؟
9- به امام چه ارتباطی داشت که دستور بررسی پرونده منافقین را بعد از مرصاد صادر کند، مگر آنان قبلاً محاکمه نشده بودند؟ و... 


با دقت در نگاه و تفسیر اصلاح‌طلبان از امام می‌توان استنباط کرد که امام فقط یک وظیفه نظارتی داشته است و آن هم اینکه مراقبت کند یک وقت شورای نگهبان یا وزارت کشور، فرد ضد انقلاب یا منحرفی را از گردونه انتخابات حذف نکنند که خدای ناکرده در عرصه حکومت به شعار «ایران برای همه ایرانیان» آسیبی وارد شود و غرب ما را متهم به نقض حقوق بشر کند. اگر تجدیدنظرطلبان بخواهند امام را پرچمداری کنند باید فکری برای دهها کتاب، مقاله علمی و ژورنالیستی و سخنرانی و مکتوبات ثبت شده خود در 16 سال گذشته بکنند وگرنه در تعارضات و تناقضات و تنوع طیف‌بندی‌های حداکثری گرفتار خواهند شد. حداقل ماجرا این است که نمی‌توانند برای دو واژه «استکبار» و «جهان‌خواران» امام که خودشان بارها در بیانیه‌های صادره تا 1367 آن را تکرار کرده‌اند مفهومی مانند «تنش‌زدایی» و «گفت‌وگوی تمدن‌ها» را جایگزین کنند، لذا مجبورند امام را قابل نقد ببینند و در مرحله بعد از نقد، عرفی‌سازی را جایگزین چارچوب اندیشه امام کنند. 

اصلاح‌طلبی در عرف سیاسی دقیقاً نقطه مقابل «استمرار روح اسلام انقلابی» مدنظر امام است. به قول سروش شترسواری دولا دولا نمی‌شود. باید اصلاح‌طلبان راهی برای خروج از تناقضات و تعارضات فکری- معرفتی پیدا کنند وگرنه با روند موجود نه‌تنها تفسیری دگرگون از امام ارائه می‌‌دهند که ممکن است امامی جدید تولید کنند که حداقل سنخیت را با رهبر یک انقلاب بزرگ نداشته باشد.
  • ۰ نظر
  • ۱۱ اسفند ۹۳ ، ۰۹:۳۹
  • ۱۱۰۵ نمایش
  • ابناء الزهرا (سلام الله علیها)

حسین شریعتمداری در سرمقاله امروز کیهان به اظهارات رئیس جمهور درباره نحوه فاصله گذاری دولت با جریان فتنه واکنش نشان داده و نوشته است: دیروز خبرنگار کیهان در کنفرانس خبری رئیس‌جمهور محترم کشورمان با اشاره به تاکید اخیر رهبرمعظم انقلاب که «فتنه را خط قرمز نظام» دانسته و توصیه کرده بودند وزرا با فتنه‌گران فاصله‌گذاری کرده و به تعهدات خود در جریان رأی اعتماد پایبند باشند، از جناب دکتر روحانی پرسیده بود دولت برای تحقق توصیه‌های رهبری چه برنامه‌ای دارد؟ و رئیس‌جمهور محترم در پاسخ، ضمن تاکید بر این که دولت برای عملیاتی کردن تمام نکات مورد نظر رهبر معظم انقلاب برنامه‌ریزی کرده است، اظهار داشتند: «ما در چارچوب قانون عمل می‌کنیم، معیار ما قانون خواهد بود و کسی اگر محکومیتی دارد و محکومیتش برای این است که طرف از حقوق اجتماعی محروم شود، یعنی دادگاه فردی را برای استفاده از حقوق اجتماعی محروم کرده، به قانون عمل می‌کنیم ولی تخیل این که آقایی در عکس بوده، حالا این که مال کی است؟ و به چه منظور بوده؟ و رفته تماشا کند یا چه جور شعاری بدهد را نمی‌پذیریم که کسی بخواهد بر مبنای توهمات، فردی را محکوم کرده یا به دولت بگوید این فرد از حقوق اجتماعی محروم است. محرومیت از حقوق اجتماعی حکم دادگاه می‌خواهد. ما هم طبق حکم دادگاه عمل می‌کنیم.»
تاکید رئیس‌جمهور محترم که دولت همه توصیه‌های رهبر معظم‌انقلاب را اجرایی و عملیاتی می‌کند، قابل تقدیر است و از ایشان غیر از این نیز انتظار نمی‌رفت و نمی‌رود. اما ظاهرا جناب دکتر روحانی در اظهارات یاد شده، از چند نکته حقوقی غفلت ورزیده و برخی از واقعیات ملموس و محسوس را نادیده گرفته‌اند. از جمله آن که؛
1- جرایم به دو نوع «جرم مشهود» و «جرم غیرمشهود» تقسیم می‌شوند. جرم غیرمشهود، جرمی است که انتساب آن به مجرم نیاز به اثبات دارد و تا قبل از تشکیل دادگاه و اعلام رأی و نظر قاضی، صرفا در حد یک اتهام است. در این حالت تشکیل دادگاه با دو هدف مشخص صورت می‌پذیرد. اول؛ اثبات جرم و دوم؛ تعیین مجازات آن. به عنوان  مثال، شخصی که از سوی شخص دیگری متهم به سرقت شده است و این سرقت دور از چشم و میدان دید این و آن صورت پذیرفته باشد، قبل از آن که اتهام او در دادگاه به اثبات برسد، «مجرم» تلقی نمی‌شود و نمی‌توان او را به صرف اتهام اثبات نشده مستحق مجازات دانست.
اما، «جرم مشهود» به جرم و جرائمی گفته می‌شود که در مقابل چشم مأموران و یا شماری از مردم اتفاق افتاده است، مانند آن که شخصی در ملاء عام و در حالی که تعدادی از مردم شاهد بوده‌اند با قمه به رهگذری حمله کرده و او را مجروح و یا به قتل رسانده باشد. در این حالت وقوع «جرم» و «جنایت» محرز است و تشکیل دادگاه برای اثبات جرم نیست، بلکه برای تعیین مجازات و میزان کیفر مجرم است.
آقای دکتر روحانی یک حقوقدان است و به یقین از تفاوت میان «جرم‌مشهود» و «جرم غیرمشهود» باخبرند، بنابراین، تعجب‌آور است که برای جرایم و جنایات مشهود اصحاب فتنه، منتظر تشکیل دادگاه مانده‌اند! آیا دهها و بلکه صدها نمونه مشهود و ملموس از جنایات شرم‌آور فتنه‌گران نظیر، ادعای تقلب در انتخابات، آشوب‌های خیابانی، آتش زدن مسجد، هتک حرمت عاشورای حسینی(ع) و سنگباران نمازگزاران ظهر‌عاشورا، عربده کشیدن به دفاع از اسرائیل و آمریکا، قتل مردم کوچه و بازار، پاره کردن تصویر مبارک حضرت امام(ره) و لگدمال کردن آن با شعار «انتخابات بهانه است، اصل نظام نشانه است»! پادوئی آشکار برای مثلث آمریکا، اسرائیل و انگلیس و صدها نمونه دیگر از این دست قابل انکار است؟ به یقین جناب روحانی می‌دانند، تشکیل دادگاه این جماعت برای تعیین مجازات آنهاست و نه اثبات جرم؟!
2- آقای روحانی می‌فرمایند؛ «تخیل این که آقایی در عکس بوده، حالا این که مال کی است؟ و به چه منظور بوده؟ و رفته تماشا کند یا چه جور شعاری بدهد را نمی‌پذیریم که کسی بخواهد بر مبنای توهمات، کسی را محکوم کند و به دولت بگوید این فرد از حقوق اجتماعی محروم است»!
درباره این بخش از اظهارات رئیس‌جمهور محترم - با عرض‌پوزش- باید گفت که ایشان صورت مسئله را تغییر داده‌اند! و این سوال  را بی‌پاسخ گذارده‌اند که چه کسی گفته است به صرف «تخیل» و یا مشاهده «تصویر» می‌توان افرادی را به فتنه‌گری متهم کرد؟! سخن درباره افراد فریب خورده‌ای نیست که با برداشت غلط و یا توهم نسبت به وقوع تقلب و یا حتی با تحریک و ترغیب و دریافت مزد از عوامل اصلی فتنه به میدان آمده بودند. منظور از فتنه‌گرانی که نباید در دولت به کار گرفته شوند و آقای روحانی و کابینه ایشان ملزم به فاصله‌گذاری با آنان شده‌اند، افراد و اصحاب نشان‌دار فتنه آمریکایی اسرائیلی 88 هستند که بسیار بعید است برای جناب روحانی و یا مشاوران ایشان، ناشناخته مانده باشند. این طیف از فتنه‌گران شامل افراد نشان‌داری است که در جریان فتنه‌آمریکایی اسرائیلی 88 آشکارا حضور داشته و مواضع وطن‌فروشانه خود را به صراحت اعلام کرده‌اند و نه، آن عده از فریب‌خوردگان که در فتنه یاد‌شده به بازی گرفته شده بودند و به قول جناب روحانی تصویر آنها در فلان صحنه دیده می‌شود و معلوم نیست تماشاچی بوده‌اند و یا...؟!...
طیف مورد اشاره از فتنه‌گران نشان‌دار را به آسانی از مواضع اعلام شده و عملکرد مشهود و خیانت‌بار آنها می‌توان شناخت و بدیهی است که هیچیک از آنان به اعتراف قبلی جناب روحانی - که به آن اشاره خواهیم کرد - شایستگی حضور در هیچ مسئولیتی را ندارند.
3- باید از رئیس‌جمهور محترم پرسید که اگر جنابعالی درباره جرایم مشهود نیز معتقد به اثبات جرم در دادگاه هستید و قبل از تشکیل دادگاه و صدور حکم، استناد به جرایمی که مرتکب شده‌اند را غیرحقوقی می‌دانید، چرا و با کدام توجیه قانونی روز 23 تیرماه 78 در سخنرانی معروف خود- که متأسفانه این روزها جای خالی آن در اظهارات حضرتعالی دیده می‌شود- از کسانی که فتنه 78 را پدید آورده بودند، با عنوان «اراذل و اوباش»، «آشوب‌طلب»، «دشمن مردم ایران» و... یاد‌کرده و آنان را مستحق «سرکوب شدید» دانسته بودید؟! در آن هنگام که هنوز جرم آنها - به قول جنابعالی - در هیچ دادگاهی بررسی نشده و به اثبات نرسیده بود! ضمن آن که ابعاد و گستره جنایت فتنه‌گران 78 با فتنه‌گران 88 قابل مقایسه نبوده و نیست هر چند که برخی از فتنه‌گران در هر دو فتنه یاد شده دست داشته‌اند.
جناب روحانی در بخشی از سخنان روز 23 تیرماه خود که در اجتماع پرشور مردم تهران و در محکومیت فتنه‌گران ایراد شده بود، گفته بودند؛ «در کدام کشور جهان حرکت‌های آشوب‌طلبانه این چنین تحمل می‌شود. اینها- فتنه‌گران 78- خیلی پست‌تر و حقیرتر از آن هستند که بخواهیم نسبت به آنها تعبیر براندازی را مطرح کنیم. در کدام کشور دنیا و در کدام کشور و توسط کدام دولت، آشوب، تخریب و برهم زدن نظم جامعه تحمل می‌شود؟ مگر دولت مقتدر جمهوری اسلامی ایران و مسئولین امنیتی نظام، این‌گونه حوادث را تحمل خواهند کرد؟ این صبر و تحمل در یکی دو روزه برای این بود که ماهیت این چند صد نفر اوباش به خوبی برای مردم ما روشن شود و همه به خوبی بدانند اینها چه کسانی هستند و دارای چه ماهیتی هستند... بی‌تردید این افراد دشمن مردم ایران و ارزش‌های این مرز و بوم هستند. این اوباش حتی به مساجد هم تعرض کردند» و...
راستی جناب آقای روحانی، به قول حضرتعالی «در کدام کشور جهان و توسط کدام دولت» اینگونه افراد تحمل می‌شوند؟! چه رسد به آن که در مسئولیت هم قرار بگیرند! و صدالبته، این اظهارنظر جنابعالی قبل از تشکیل دادگاه و رسیدگی به جرایم و جنایات فتنه‌گران مورد اشاره بوده است.
آقای روحانی بعد از ماجرای 25 بهمن 89 که سران و عوامل اصلی فتنه آمریکایی اسرائیلی 88 به بهانه حمایت از مردم مصر و تونس اعلام راهپیمایی کرده بودند، طی مصاحبه‌ای با خبرگزاری ایلنا، گفته بود؛
«در روز 25 بهمن عده معدودی به بهانه حمایت از مردم مصر و تونس به خیابان آمدند که اتفاقا در شعارهای آنها حمایتی از مردم مصر و تونس به چشم نمی‌خورد و متأسفانه با شعارهای ضدانقلابی، موجبات خوشحالی و بهره‌برداری آمریکا، رژیم صهیونیستی و ضدانقلاب را فراهم آوردند... اقدامات نابخردانه و فتنه‌گرانه صورت گرفته در روز 25 بهمن تنها به نفع استکبار و ضدانقلاب بود» و...
4- آقای روحانی گفته‌اند؛ از بکارگیری کسانی که براساس حکم دادگاه از حقوق اجتماعی محروم شده‌اند، خودداری خواهیم کرد! که باید گفت؛ مگر قرار بود اینگونه محکومین هم در دولت به کار گرفته شوند؟! اگر مقصود از فاصله گذاری وزرا با فتنه‌گران، خودداری از به‌کارگیری محکومان بود که نیازی به توصیه و یادآوری تعهد آنان در جریان رأی اعتماد نبود!
5- این سخن رئیس‌جمهور محترم در کنفرانس خبری دیروز که دولت تمامی توصیه‌های رهبرمعظم انقلاب را اجرایی و عملیاتی خواهد کرد، می‌تواند از عزم جدی ایشان برای تحقق توصیه‌ها و رهنمودهای یاد‌شده حکایت کند ولی برخی از شواهد موجود به این تردید دامن می‌زنند که مبادا کسانی در پی تغییر صورت مسئله به منظور زمینه‌سازی برای حضور و نفوذ اصحاب و عوامل فتنه در عرصه و دور کردن دولت محترم از نتیجه مطلوب باشند که انشاءالله چنین مباد.

  • ۳ نظر
  • ۱۰ شهریور ۹۳ ، ۰۱:۲۶
  • ۱۰۹۸ نمایش
  • ابناء الزهرا (سلام الله علیها)

این روزها محافل اصلاح‌طلبی و حلقه‌های مطبوعاتی آنها سخت درگیر بازتعریف اصلاح‌طلبی و ترمیم هویت متکثر این جریان هستند؛ هویتی که از دهه 70 تا به امروز چرخش و دگردیسی‌های فراوانی را به خود دیده و تا جایی رسیده است که طیفی از این جریان، خود را از دایره‌ی خودی‌ها جدا کرده و تبدیل به اپوزیسیون نظام جمهوری اسلامی شده‌اند.

انتخابات سال 88 و اشتباه استراتژیک سران و بدنه اصلاح‌طلب، آسیب‌های فراوانی برای کل جریان اصلاحات به دنبال داشت و باعث فروپاشی بخش وسیعی از بدنه‌ی اجتماعی این جریان در کشور شد. این مسئله در کنار دیگر آسیب‌های جریان اصلاح‌طلبی باعث شده است که این روزها تکاپوی زیادی برای بازتعریف هویت اصلاح‌طلبی و صورت بندی گفتمان جدید برای ادامه حیات این جریان صورت بگیرد.

به عنوان مثال صادق خرازی، فعال اصلاح‌طلب وسه بحران پیش روی امروز اصلاح‌طلبان چیست؟ معاون وزیرخارجه دولت اصلاحات در مورد لزوم بازتعریف و پوست اندازی جریان اصلاحات می‌گوید:« اگر قرار باشد که اصلاحات در صحنه اجتماعی و سیاسی باقی بماند، چاره‌ای ندارد که رفتار خود را بازنگری کند و پوست‌اندازی کند. چاره‌ای ندارد که از موقعیت خودش و از موقعیت اصلاحات و اصلاح‌طلبان باز تعریف جدید ارائه کند.... لازم می‌بینم که اصلاحات خود را بازخوانی کند.... لازم است اصلاح‌طلبان از اشتباهات و اختلافات گذشته درس بگیرند.من معتقدم اصلاحات نیاز به باز تعریف دارد. باید اصلاحات را از نو و مجددا تعریف کنیم. بزرگان اصلاحات باید تعریف مجددی از نقش‌آفرینی اصلاحات ارائه کنند.»[1]

در راستای همین ایده، صادق خرازی به همراه برخی از جوانان اصلاح‌طلب که عمدتاً در حزب منحله مشارکت در سال 88 فعال بودند اخیراً تشکل جدیدی را تحت عنوان «نـدا» مخفف «نسل دوم اصلاح طلبان» راه‌اندازی کرده‌اند.

بر اساس اخبار منتشر شده، هسته مرکزی این تشکل از 12 نفر تشکیل شده است که چهره‌هایی همچون صادق خرازی، سجاد سالک و رضا شریفی در هسته مرکزی تشکل مذکور حاضر هستند.

از طرف دیگر محمدرضا تاجیک مشاور ارشد و رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری در دولت اصلاحات نیز در زمینه طرح گفتمان" نواصلاح‌طلبی" فعالیت‌هایی را آغاز کرده است که به یکی از افراد ثابت مصاحبه‌های روزنامه های اصلاح‌طلب تبدیل شده است. وی در این مورد می‌گوید: " من هم این روزها سخت مشغول تئوریزه کردن نوعی نو اصلاح گرایی هستم. این روزها بسیار از خود می‌پرسم: نیروهای اصلاح‌طلب اکنون در کدامین مرحله عمل سیاسی قرار دارند؟ اقتضای نظری و عملی این مرحله چیست؟ در این شرایط، کدامین گفتمان از استعداد و امکان استعاری هژمونیک شدن برخوردار است؟"[2]

سه بحران پیش روی امروز اصلاح‌طلبان چیست؟

البته طرح مسئله نواصلاح‌طلبی واکنش های متفاوتی رادر میان اصلاح‌طلبان به دنبال داشته و چندان از طرح این موضوع توسط محمد رضا تاجیک استقبال نشده است؛ به طور مثال علی یونسی دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اقلیت‌ها در واکنش به طرح این موضوع اظهار داشت: "من «نواصلاح‌طلبی» را نه می‌پسندم و نه جدی تلقی می‌کنم چرا که ما اصلاً نواصلاح‌طلبی نداریم."

موسوی لاری وزیر کشور دولت اصلاحات نیز در مورد "نواصلاح‌طلبی" گفت: معنای این کلمه را نمی‌دانم.

محمدرضا عارف کاندیدای انصرافی اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست جمهوری نیز در خصوص بحث نو اصلاح‌طلبی که از سوی محمد‌رضا تاجیک فعال اصلاح‌طلب مطرح شده گفت: این را از خود ایشان باید بپرسید اما به هر حال من اصلاح‌طلبی را اصلاح‌طلبی می‌دانم و نو اصلاح‌طلبی فعلا برایم مطرح نیست و باید ببینیم که تعریف خود ایشان از نو اصلاح‌طلبی چیست.

وی در خصوص بازنشستگی نقش اول اصلاح‌طلبان نیز گفت: نسل اول اصلاح‌طلبی دیگر بازنشسته شده و من این موضوع را قبول دارم.

در آخرین نمونه از واکنش‌ها در مورد مسئله نو اصلاح‌طلبی و تشکیلات "ندا" می توان به مطلب هفته نامه "عصر جدید"- ارگان مطبوعاتی حزب کارگزاران- اشاره کرد. عصر  جدید در ستون نگاه ما به قلم سردبیر و در واکنش به خبر تراه اندازی تشکیلات ندا و مواضع برخی سران این تشکیلات می‌نویسد: «اگر افرادی بخواهند از تبار و عنوان اصلاح‌طلبی برای خود به صورت انحصاری استفاده کنند و مثلا مکرر در مکرر بگویند ادوار گذشته اصلاح‌طلبی تمام شده و ما نماینده آینده اصلاح‌طلبی هستیم ... دقیقاً همان اشتباهی را مرتکب شده‌اند که دوستان و هم حزبی های سابق ایشان مرتکب شده‌اند.» در ادامه این یادداشت که می‌توان آن را به نوعی موضع منفی حزب کارگزران نسبت به تشکیلات "ندا" تلقی کرد آمده است: « حرف تازه دوستان چیست و چه ضرورت سازمانی و گفتمانی آن را به راه اندازی تشکیلات تازه ترغیب کرده است؟».

فارغ از اختلافاتی که در بین اصلاح‌طلبان در این مسئله وجود دارد، بررسی دلایل مطرح شدن گفتمان "نو اصلاح‌طلبی" و  تشکیلات "ندا" و تلاش برای بازتعریف اصلاح‌طلبی و صورت بندی گفتمانی جدید در شرایط حال حاضر می تواند نشان دهنده اعتراف اصلاح‌طلبان به نقایص و اشتباهاتی باشد که ادامه حیات آنها را منوط به این تغییر و تحول کرده است.

بحران مقبولیت

شاید یکی از عمده ترین دلایل اصلاح‌طلبان برای بازتعریف گفتمانی خود، شکست های پیاپی انتخاباتی باشد؛ شکست هایی که از انتخابات شورای شهر دوم شروع شد و تا امروز نیز ادامه دارد. این شکست‌ها که به نوعی نشان دهنده ریزش پایگاه اجتماعی اصلاح‌طلبان است می تواند به دلایل متفاوت اتفاق افتاده باشد که هر کدام باید به صورت جداگانه بررسی شود، اما این نتیجه را به دنبال داشت که اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست جمهوری اخیر با درک عدم اقبال مردم به این جریان، محمد رضا عارف تنها کاندیدای اصلاح‌طلب انتخابات را وادار به کناره گیری کرده و از کسی حمایت کنند که آن را اصلاح طلب نمی دانند.

جالب اینجاست که استفاده اصلاح‌طلبان از مهره‌های غیر اصلاح‌طلب و به اعتراف خود "مهره های اجاره‌ای" به این جا ختم نشده است و حتی در روزها اخیر تلاش های بسیاری برای ائتلاف با علی اکبر ناطق نوری، اصلی ترین رقیب اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست جمهوری هفتم انجام داده اند که همه‌ی این موارد می تواند نشانی باشد از ریزش پایگاه اجتماعی اصلاح‌طلبان و عدم اقبال مردم به این جریان که سران اصلاحات را مجبور به ائتلاف و حمایت از مهره‌هایی غیر اصلاح‌طلب می‌کند.

یکی از سران با سابقه اصلاحات نیز اخیراً در اظهارات خود به مسئله پایگاه اجتماعی اصلاحات و لزوم ترمیم آن اشاره کرده است؛ وی در دیدار خود با اعضای یکی از احزاب منحله در این زمینه گفته است: «ما باید هر چه سریع تر پایگاه اجتماعی خود را ترمیم کنیم. اگر دیر بجنبیم نظام ما را با نسخه نهضت آزادی و جبهه ملی درهم می پیچد. با پیروزی آقای روحانی در انتخابات ریاست جمهوری، فکر نکنید که پایگاه اجتماعی ما تقویت شده و رو به گسترش است. ما از نداشتن پایگاه اجتماعی رنج می بریم.... ما به دنبال بهایی ها راه افتادیم چون ضعیف بودیم. چون پایگاه مردمی نداشتیم.»[3]

سه بحران پیش روی امروز اصلاح‌طلبان چیست؟این مسئله‌ای است که سعید حجاریان در سال 85 نیز به آن اشاره دارد و می گوید: «نخبه گرایی و نگاه به بالا، اصلاح طلبان را از توجه به پایگاه وسیع اجتماعی خود غافل ساخت، بند نافشان را از توده مردم برید و امکان بهره گیری از مطالبات و فشارهای اجتماعی را از ‌آنان سلب نمود.»

مسئله مطرح شدن گفتمانی جدید به دلیل ریزش پایگاه اجتماعی و عدم اقبال عامه مردم به گفتمان اصلاح‌طلبی قبل از محمدرضا تاجیک و آنجایی که حجاریان عرفی شدن اصلاحات را مطرح می کند نیز قابل بررسی است.[4] وی در یادداشتی موشکافانه برای روزنامه «شرق» با عنوان «عُرفی شدن نظریّه های اخلاقی» مورّخ 12/3/1392، سعی می کند با توضیح روند عُرفی شدن اخلاق سیاسی در جوامع به یک مُدل پیشنهادی در رابطه با"اخلاق سیاسی اصلاحات"دست یازد. «حجّاریان» می نویسد: «به جز سه حالت فوق، می توان حالت چهارمی را نیز متصوّر شد که در آن سیاست و اخلاق دو حوزه متفاوت هستند که در بعضی از نقاط اشتراکاتی نیز دارند، مانند نسبت میان طب و اخلاق. در طب به عنوان یک حرفه، گاهی ممکن است مسائلی پیش بیاید که پای اخلاق نیز به میان کشیده شود ... در حالت چهارم، سیاست نیز مانند طب یک حرفه در نظر گرفته می شود، حرفه ای به معنای تدبیر امور و مدیریت. از این رو سیاست دارای وجهی مدیریتی(Managerial)است که در آن سیاستمداران می کوشند با عنایت به منافع ملی یاNational Interestبه امور جامعه رسیدگی کنند. در اینجا سیاست هم یک علم است و هم یک فن. ...«اخلاق سیاسی» در حالت چهارم عبارتی شبیه «اخلاق پزشکی»، «اخلاق کسب و کار» یا «اخلاق تجارت» خواهد بود. یعنی گاهی ممکن است تا در برخی از مسائل، درگیر حوزه‌ ارزش ها، بایدهاو نبایدها شویم... می‌توان ادّعا نمود که امروز نه دیدگاه"فضیلت گرایان"مطرح است و نه دیدگاه «ماکیاول» و «هابز» بلکه بحث ها در این حالت اخیر می گنجد، که در آن تمایزی اساسی میان اخلاق در حوزه فردی و اخلاق در حوزه جمعی وجود دارد. بعبارتی دیگر در این حالت،لبّ لباب اخلاق در حوزه عمومی، با توجه به مصلحت عام سنجیده می شود و سیاستمدار موظّف است تا امور را متناسب با آنچه خیر عام است، تدبیر کند: رِند عالم سوز را با مصلحت بینی چه کار، کار مُلک است آنکه تدبیر و تأمّل بایدش.با توجّه به چهار حالت بالا، نسبت میان اخلاق با سیاست، در حالت نخست از مرتبه‌ فضیلت که لاهوتی بوده، در مسیر ناسوتی و عُرفی شدن حرکت کرده، که در این بین «ماکیاول» در اوج قلّه قرار می گیرد و پس از آن تا به امروز از این قلّه کمی فاصله گرفته است، هرچند هنوز هم به دلیل وجود عنصر مصلحت، سکولار است.». بر این اساس «حجّاریان» دخیل کردن قسمتی از اخلاق و ارزش ها (اسلام گرایی) در شیوه های مدیریتی و کشورداری را نه تنها قابل تحمّل معرّفی می نماید بلکه آن را با توجّه به مصلحت عامّه تجویز می کند، وی سعی می نماید به همقطارانش بفهماند دخیل کردن پاره ای از ارزش ها و سنّت ها در سیاست در حال حاضر با سکولاریسم منافاتی ندارد، زیرا معنای سیاست ورزی مورد نظر دقیقاً همین است.

از نگاه اصلاح‌طلبان صورت بندی گفتمانی جدید و عبور از گفتمان اصلاح‌طلبی می‌تواند از ریزش بیشتر پایگاه اجتماعی این جریان بکاهد و بدنه اجتماعی جدید و تازه نفسی را جذب کند که در انتخابات‌‌های پیش رو قابلیت فعال شدن را داشته باشد.

بحران هویت

یکی دیگر از مشکلات و آسیب‌های جبهه‌ی اصلاح‌طلبی که ضرورت عبور ازآن و طرح ایده "نو اصلاح‌طلبی" را برای برخی از سران اصلاح‌طلبی ایجاد کرده است، تغییرات گسترده در اصول و ارزش‌های این جناح و به تعبییر دیگر بحران هویتی است که اصلاح طلبان مدت‌هاست که به آن دچار شده‌اند.

در حالی که هنوز برخی از اصلاح‌طلبان درشعارها و ادعاهایشان بر اصول انقلابی و مذهبی خود و جریان اصلاح‌طلبی تأکید دارند، طیف دیگری از گروههای منتسب به اصلاح‌طلبی با عبور از مزرهای شرعی و عرفی، بسیاری از اصول و احکام اسلامی و انقلابی را زیر سئوال می‌برند. موضوعی که مورد اعتراض برخی از اصلاح‌طلبان نیز قرار گرفته است؛ به عنوان مثال یکی از زندانیان فتنه که اخیرا از زندان آزاد شده است در دیدار اعضای شورای مرکزی یک حزب منحله گفته است: «ما امروز نیازمند بازتعریف اصلاح طلبی هستیم. ما با گفتمان و رفتار خود مرزهای عرفی و شرعی را در هم شکسته ایم.امروز دخترانی که به دیدن من آمدند دست هایشان را دراز کردند تا با من دست بدهند، اینها شده اند لیدرهای جوانان اصلاح طلب! این اصلاح طلبی نیست، این گام نهادن در مسیر نهضت آزادی است. رفتن به سوی جبهه ملی است. از طرفی دیگر محمد نوری زاد و اعوان و انصارش به دیدن من می آیند. نوری زادی که افتخارش بوسیدن کف پای بهاییان است.محکومان حوادث 88 را آورده تا برایشان صحبت کنم.»

وی در ادامه می‌گوید:« ما مشکل هویتی پیدا کرده ایم. هر فرد و جریان بی ریشه و بوته ای که لباس اپوزیسیون پوشید از او حمایت کردیم و نتیجه اش آن چه شد که نظام می خواست. ما شدیم عروس هزار داماد و هر که از گرد راه می رسد ما با او پیمان می بندیم. »[5]

سه بحران پیش روی امروز اصلاح‌طلبان چیست؟بحران هویت و دامنه این مشکل به جایی رسید که سید محمد خاتمی نیز در یکی از اظهار نظرهای خود به این موضوع اشاره می‌کند و می‌گوید: «ببینید وقتی فضا یک خورده باز شد هرکسی یک ادعایی می‌کند، بنده بدبخت بیچاره هم آمده‌ام سر کار و حرف‌هایی که نتایج آن ممکن است مشترک باشد و مبانی آن کاملاً مختلف است، صحبت کرده هرکسی می‌آید یک حرف‌هایی می‌زند و من باید تاوان به حسین شریعتمداری بدهم که بله شما گفتید که علیه خدا هم می‌توان تظاهرات کرد، این را اصغرزاده گفته به من چه؟ یا شما گفتید امام خمینی به موزه تاریخ سپرده شود، آن را گنجی گفت، من با گنجی اختلاف نظر داشتم. یا این‌که در عاشورا علیه امام حسین شعار دادند، خوب غلط کردند، این را چرا به حساب من می‌گذارید؟ شاید ما نقصمان این بود که روشن‌تر مطالب خود را نگفتیم.»[6]

عدم مرزبندی صریح و روشن اصلاح‌طلبان با جریان‌ها و افرادی که با تکیه بر اصل تساهل و تسامح، اساسی ترین اصول و احکام دینی را زیر سئوال می‌بردند، باعث شد که بسیاری از این گروهها و جریان‌ها با تعریف خود در دایره جبهه اصلاح‌طلبی، هویت دینی و انقلابی این جبهه را مخدوش کرده و به نوعی اصلاح‌طلبان را دچار بحران هویتی کنند؛ البته ناگفته نماند بسیاری از این سخنرانی‌ها، مواضع و کتاب هایی که به ایجاد این فضا در حمله به اصول و احکام دینی کمک می‌کرد با حمایت اصلاح‌طلبان و سران این جریان صورت می‌گرفت.

درک اصلاح‌طلبان از این موضوع باعث شده است که طراحان ایده "نو اصلاح‌طلبی" تأکید فراوانی بر هویت مذهبی داشته باشند. مدیر مسئول دوهفته نامه "نون" در یکی از مطالب این نشریه می‌نویسد:«اصلاح‌طلبان در نو اصلاح‌طلبی باید به وجه مذهبی خویش تأکید کنند و از طریق اجتماعات مذهبی و توجه ویژه به ظواهر و مناسک مذهبی بهانه را از انحصار طلبان بگیرند و در عین حال مواظب باشند که به هیچ وجه از اصول اصلاح‌طلبی قدمی عقب نشینی نکنند و شعار ایران برای همه ایرانیان را بدون هیچ ملاحظه‌ای سر لوحه تمامی رفتار سیاسی اجتماعی و فرهنگی خویش قرار دهند.»[7]

سه بحران پیش روی امروز اصلاح‌طلبان چیست؟


بحران مشروعیت

مشکل و بحران دیگری که اصلاح‌طلبان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و بخش عمده‌ای از آن ناشی از رفتار و عملکرد اصلاح‌طلبان در فتنه 88 است، بحران مشروعیت است. اقدامات فراقانونی و قرار گرفتن در جهت براندازی، موقعیت جبهه‌ی اصلاح‌طلبی را تبدیل به اپوزوسیون جمهوری اسلامی ایران کرد. هرچند که قرار دادن تمام جریان اصلاح‌طلب در طیف اپوزوسیون، دور از واقعیت و انصاف است اما اقدامات براندازانه، ساختار شکنانه و دعوت به اردوکشی خیابانی و عدم توجه به قانون توسط بخشی از منسوبین به جبهه‌ی اصلاح‌طلب را نمی‌توان انکار کرد.

مشکل بزرگ اصلاح‌طلبان این بود که مرزبندی دقیقی با ساختار شکنانی که در موقعیت اپوزوسیون قرار گرفته بودند انجام نداده و بعد از فروکش کردن گرد و غبار فتنه و بازگشت کشور به شرایط عادی نیز از اقدامات گذشته تبری نجستند.

سجاد سالک از اعضای هسته مرکزی تشکیلات "ندا" با اشاره به اقدامات اصلاح طلبان برای تضعیف حاکمیت در طول چند سال گذشته در صفحه شخصی خود در فیسبوک می‌نوسید: «من در رابطه با حاکمیت از فرمولی به نام «قوام متقابل» دفاع می کنم. قوام متقابل ناظر به این است که بهبودخواهان در راستای تقویت حکومت گام بردارند و البته از این فرصت برخوردار شوند تا جبهه اصلاح طلبان را تقویت کنند. این اتفاق در سال های گذشته رخ نداد. یعنی تحول خواهان در مقاطعی تا جایی که توانستند حاکمیت را تضعیف کردند و در چنین تقابلی البته اصلاح طلبان و تشکل ها و بدنه طبقه متوسط را هم در نهایت تضعیف شده دیدند.»

با وجود چنین سابقه‌ای، توده مردم و ساختار نظام - تا قبل از اصلاح آسیب‌ها و اشتباهات- مشروعیتی برای فعالیت‌ مجدد این جریان‌ها قائل نخواهد بود.

این مسئله باعث شده است که در مباحث و پیشنهادات پیرامون ایده "نو اصلاح‌طلبی"، بر قانونی بودن و فعالیت در چارچوب قانون تأکید ویژه‌ای شود.

محمدرضا تاجیک از طراحان ایده "نو اصلاح‌طلبی"، یکی از ویژگی های صورت و هویت گفتمان آینده را"فراقانونی نبودن" آن می‌داند و در مورد تاکتیتک، تکنیک و استعداد های لازم برای رسوب چنین گفتمانی می‌گوید: «اولاً از استعداد بازآفرینش و بازشکوفایی جنبش اصلاحات ( بر اسا مقتضیات نوین مرحله عمل سیاسی) برخوردار باشد؛ ثانیاً، استعداد به چالش کشیدن قانونی رقیب را داشته باشد و ثالثاً، از استعداد تولید و تزریق انگیزه ها و انگیخته های لازم برای حضور در بزنگاههای تاریخی خود، لحظه‌های انتخاب و هنگامه رقابت برخوردار باشد.»

صادق خرازی نیز در یادداشتی که در تبین مواضع تشکیلات ندا نوشته است به این مسئله تأکید دارد: «بیاید مراقب باشیم عده‌ای در ظاهر پشت نام اصلاحات سنگر نگیرند تا در عمل سر از پشت بام براندازی دربیاورند.»

نواصلاح‌طلبی چه ویژگی هایی دارد؟

سه بحران پیش روی امروز اصلاح‌طلبان چیست؟محمدرضا تاجیک در رابطه با ویژگی های نواصلاح‌طلبی می گوید:

1- از استعداد و امکان هژمونیک و استعاری شدن برخوردار باشد. 2- چهره پرومته‌ای داشته باشد یعنی توام گفتمان /پادگفتمان، قدرت / نخبه‌ای، سنتی/ مدرن، ایرانی/ جهانی و... باشد. 3- فراقانونی نباشد 4- رهروان و همراهانش، انسانهای آزاد و آزاداندیشی باشند که به حکم شأن انسانی خود مایلند رهرو راه باشند و هدفشان بیش از آنکه تسخیر قدرت باشد، تلطیف و تصحیح آن باشد. 5- حامل و عامل سیاست راستین و مبتنی بر سوژه‌شدگی سیاسی آحاد جامعه باشد 6- گستره «خودی» ‌هایش بسیار فراختر از گستره «دگر»‌هایش باشد. 7- روکش‌ و آستری اخلاقی و انسانی داشته باشد 8- و دقایقش ناظر بر ساحتهای مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، هنری و... و توام معطوف به تقاضا‌ها و نیازهای جامعه مردمان و جامعه نخبگان باشد.[8]

عبور اصلاح‌طلبان از اصلاح‌طلبی؟

با وجود درگیری اصلاح‌طلبان با این سه بحران به نظر می‌رسد که برخی از جریان های موجود در این جبهه تنها راه بازگشت به شرایط عادی و فعالیت مجدد را جبران اشتباهات و بازتعریف و پوست اندازی اصلاح‌طلبی می‌دانند؛ در حالی که طیف دیگری از اصلاح‌طلبان با طرح ایده "نواصلاح‌طلبی" مخالفت کرده‌اند. در هر صورت جبهه‌ی اصلاحات برای فعالیت مجدد، چاره‌ای جز ترمیم و پاک کردن برخی سوابق سیاه گذشته خود ندارد و باید فعالیت در قالب چارچوب های موجود را بپذیرد.



[1] روزنامه آرمان، 93/4/31

[2] دوهفته نامه "نون"، شماره 3، اردیبهشت 93

[3] http://www.mashreghnews.ir/fa/news/322304

[4]برای مطالعه بیشتر رجوع کنید به: "تحلیلی از عملیات تاکتیکی اصلاحات در انتخابات؛ آیا اصلاحات با مدل «اخوان المسلمین» به قدرت باز می گردد؟" پایگاه تحلیلی خبری مشرق، 8/4/92

[5] http://www.mashreghnews.ir/fa/news/322304

[6] http://www.tasnimnews.com/Home/Single/237826

[7] دوهفته نامه "نون"، شماره 4، خرداد 93

[8] همان

  • ۰ نظر
  • ۰۲ شهریور ۹۳ ، ۱۳:۰۳
  • ۱۰۷۸ نمایش
  • ابناء الزهرا (سلام الله علیها)
 از زمان تأسیس فرماسیون غرب زدگی شبه مدرن در ایران تا ظهور انقلاب اسلامی ایران، ایدئولوژی ناسیونالیسم باستان گرا وجه اصلی و غالب را در شبکه ایدئولوژیک رژیم شبه مدرنیست چهلوی بر عهده داشته و ایدئولوژی اصلی و رسمیِ حکومت بود. البته به موازاتِ آن، ایدئولوژی های لیبرالیسم کلاسیک و تا حدودی نیز سوسیال دموکراسی لیبرال به صورتِ مکمل در جایگاه قدرت سیاسی حاکم از رژیم استبدادی پهلوی و فرماسیون غرب زدگی شبه مدرن ایران دفاع می کردند.

ظهور انقلاب اسلامی و پدیداری «طریقت سیاسی-اجتماعی اسلامی» که هسته اصلی آن را آموزه های «خط امام» تشکیل می داد، اسلام ناب محمدی(ص) را به پرچمدار نهضت انقلابی فراگیر مردمی در ایران بدل ساخت، نهضتی که به دلیل جوهر اسلامی-شیعی اصیل خود هم عدالتخواهانه و ضدسرمایه داری بود، هم انقلابی و قاطع و رادیکال، هم ضد امپریالیست و ضدآمریکایی و مدافع استقلال سیاسی-اقتصادی بود، هم معنوی و آرمان گرا که بر بازگشت به فطرت انسانی و هویت سعادت آفرین دینی و گنجینه آموزه های قدسی شیعی تأکید می کرد. ظهور انقلاب اسلامی و طریقت سیاسی-اجتماعی آن، کل کاست روشنفکری ایران و ایدئولوژی های مدرنیستیِ وارداتی را دچار بحران و بن بست کرد. 

روشنفکری ایران و ایدئولوگ های مدرنیست آن در یکی، دو سال اول پس از ظهور انقلاب اسلامی در نوعی حالت شوک و گیجی به سر می بردند و در خصوص نحوه مقابله با انقلاب، گرفتار نوعی سردرگمی و ابهام بودند. اما از آغاز دهه 1360 حرکت روشنفکران ایرانی در جهت بازسازی و رسیدن به نوعی ساختار و هویت ایدئولوژیک منسجم به منظور مقابله با انقلاب اسلامی آغاز شد. محصول این بازسازی و تجدید ساختار ایدئولوژیک و سازمانی، سیطره ایدئولوژی نئولیبرالیسم بر بخش بزرگی از روشنفکری ایران و ظهور و غلبه نوعی روشنفکریِ نئولیبرالیست بود که در مسیر تقابل با انقلاب و نظام اسلامی قرار گرفته بود.

اغراق نیست اگر بستر اصلیِ تاریخ معاصر ایران از سال های آغاز دهه 1360 تا امروز را تقابل میان نئولیبرالیسم ایرانی با آرمان گراییِ دینی-انقلابیِ انقلاب و نظام اسلامی بدانیم. آرمان گراییِ دینی-انقلابی ای که در نظام ولایت فقیه و در اراده ولایی نظام تجسم و ظهور و فعلیت یافته است و نئولیبرالیسم ایرانی نیز که بیش از دو دهه است در قد و قامت یک جناح تمام عیارِ متنفذ ظهور و بروز دارد، بیش از هرچیز و اساساً و نوعاً، در ستیزی که با حقیقت انقلاب اسلامی و اسلام ناب محمدی(ص) و راه امام و طریقت سیاسی-اجتماعیِ اسلامی دارد، اصل ولایت فقیه و اراده ولائی نظام را به این دلیل که جان و جوهر انقلاب و تجسم و پاسدار هویت اسلامی و انقلابیِ نظام جمهوری اسلامی است، به صور و اَشکال مختلف و مستقیم و غیرمستقیم و از هر طریق و راهی که برایش ممکن و مقدور باشد مورد حمله قرار داده است.

جناح نئولیبرالیست در ایران امروز ترکیبی است از طیف گسترده ای از روشنفکران سکولار-اومانیست (اعم از غیرمذهبی و یا التقاطی های به ظاهر مذهبی و مدعیِ دین داری) که اگرچه پیروان ایدئولوژی های مختلف سکولاریستی در میان آنها حضور دارند اما محوریت و مرکزیت و هژمونیک شان با روشنفکران نئولیبرالیست است، و نیز، بخش عمده طبقه سرمایه دار ایران (که البته نقش محوری و هژمونیک را در این طبقه، لایه سرمایه داری سکولاریستِ ممتازه ای بر عهده دارد که از امکانات و رانت های ویژه برخوردار بوده است و استغراق در مفاسد اقتصادی موجب فربهی و سنگین وزنی آن شده است) به همراه لایه فوقانی طبقه متوسط مدرن، و طیف تکنوکرات-بوروکرات های شاغل در بخش های خصوصی و یا دولتی، و برخی اقشار و گروه های لایه میانی طبقه متوسط مدرن ایران، مجموعاً و در پیوند با یکدیگر بدنه اصلیِ اجتماعی نئولیبرالیسم ایرانی را تشکیل می دهد.

نئولیبرالیست های ایرانی حضور مؤثر و فعالی در عرصه رسانه های مکتوب و فضای مجازی و بازار نشر کتاب دارند و از حمایت پیوسته و گسترده شبکه های ماهواره ای فارسی زبان ایرانی و غیرایرانیِ خارج از کشور نیز برخوردارند حضور و نفوذ طولانی مدت و تأثیرگذار مدیران و کارشناسان و برنامه ریزان همسو با آراء مدرنیستی و نئولیبرالیستی در حوزه های مختلف فرهنگی و مطبوعاتی کشور (از بازار نشر و توزیع کتاب گرفته تا تولید و اکران فیلم های سینمایی و شبکه مطبوعات و نظام آموزش دانشگاهی و روند سیاستگذاری های هنری و...) عملاً بینش نئولیبرالیستی به فرهنگ و هنر و ادبیات را در ساخت و ساختار متولیان فرهنگی-هنری و دانشگاهی کشور نهادینه و حاکم کرده است. از این رو اغراق نیست اگر بگوییم نئولیبرالیست ها دست اصلی را در کلیت سیستم فرهنگی کشور دارند.

نفوذ و تأثیرگذاری و توانمندی جناح نئولیبرالیست در ساخت اقتصادی کشور از توان آن در عرصه فرهنگی هم بیشتر است، و قدرت مانور و تحرک گسترده و جان سختی و توان باز تولیدی که نئولیبرال های ایرانی حتی پس از شکست در کودتای فتنه سبز (و زنجیره ای از ناکامی های کوچک تر در مقاطع قبل از آن) از خود نشان دادند و ظرف مدت کوتاهی موفق به تجدید سازمان و یارگیری و حضور فعال مجدد در عرصه سیاسی کشور گردیدند، ریشه در همین توانمندی های راهبردی های آن در ساخت اقتصاد و سیستم فرهنگی دارد.

***آرایش تاکتیکی نئولیبرال ها پس از فتنه

نئولیبرال های ایرانی در یک دهه گذشته در مقاطع مختلف کوشیدند تا با تکیه بر امکان و موقعیتی که در ساخت اقتصاد و ساخت فرهنگ کشور دارند، با تعرض در عرصه اجتماعی-سیاسی، معادلات کنونی در ساخت قدرت سیاسی را به نفع خود تغییر دهند. هدف غایی نئولیبرال ها این است که کنترل کامل ساخت قدرت سیاسی را در کشور در دست گیرند و فرماسیون غرب زدگی شبه مدرن را (این بار با محوریت ایدئولوژی و اقتصاد نئولیبرالی) بازسازی نمایند.

نئولیبرال های ایرانی در دهه های 1370 و 1380 و پیش از شکست کودتای فتنه سبز محور حرکت خود را بر تقابل میان روشنفکران التقاطیِ به ظاهر دینی (که خودشان را روشنفکران دینی مینامند) با روحانیت شیعه قرار داده بودند، اما شکستِ کودتای نئولیبرالیِ سال 1388 و بی اعتبار شدن چهره های اصلیِ ایدئولوگ روشنفکری التقاطی اندیش نئولیبرال، و فروپاشی سازمان فتنه آنها که عمدتاً متکی بر دو حزب مشارکت و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی بود، موجب شد که نئولیبرال های ایرانی در مقطع پس از کودتای فتنه سبز آرایش تاکتیکی و سازمانی و پوشش شعارها و تبلیغاتی خود را نیز تغییر دهند.

پس از شکست کودتای ررنگی نئولیبرال ها و بی اعتبار و متواری شدنِ انبوه ایدئولوگ ها و استراتژیست های آنها دیگر تابلوی «روشنفکری دینی» کم جاذبه و بی آبرو گردید و فراتر از آن، این که با کنار رفتن نقاب نفاق از چهره ایدئولوگ هایی مثل عبدالکریم سروش و محسن کدیور و عبدالعلی بازرگان و سیاستمدارانی چون: رجب مزروعی و رضا علیجانی و عطاء مهاجرانی؛ این عناصر قدرت تأثیرگذاری خود را از دست دادند. زیرا باید توجه کرد که دلیل اصلیِ تأثیرگذاری این اشخاص از حضور منافقانه آنها در حاکمیت نشأت می گرفت و با کنار رفتن نقابِ نفاق و حذف آنها از حاکمیت، قدرت تأثیرگذاری آنها شدیداً کاهش یافت.

در این مقال مجال، بررسی علل شکستِ نئولیبرال ها در توطئه کودتای فتنه سبز وجود ندارد و آنچه محل توجه ما است، بررسی آرایش نوین تاکتیکی و ساختاریِ نئولیبرال های ایرانی در مقطع زمانی پس از ناکامی در فتنه است. ناکامی کودتای رنگی به نئولیبرال های ایرانی آموخت که بر خلاف تصور آنها روحانیت شیعه هنوز از قدرت بسیج و سازماندهیِ نیروهای متدین و انقلابی برخوردار است و تعداد هواداران انقلاب آنقدر پرشمار و مصمم و نیرومندند که هر کودتا و توطئه ای را خنثی می کنند و در هم می کوبند.

نئولیبرال های ایرانی پیش از کودتا تصور می کردند که شرایط کشور به گونه ای شده است که آنها می توانند بخشی از اغراض ضددینی خود را آشکار کنند و در مواردی به طور صریح و مستقیم در مقابل بیّنات انقلاب و اصل ولایت فقیه و آموزه های امام خمینی(ره) بایستند. اما ناکامی در پیشبرد کودتا (علیرغم سرمایه گذاری بسیار زیاد مالی و تبلیغاتی و سیاسی استکبار جهانی، و فعال کردن بخش عمده پتانسیل داخلی توسط فتنه گران) که موجب بر باد رفتن بسیاری از نیروها و امکانات برآمده از بیش از بیست سال فعالیت و برنامه ریزی بود؛ به نئولیبرال های ایرانی فهماند که باید آرایش تاکتیکی خود را تغییر داده و آهنگ حرکت و نحوه بیان اغراض خود را متحول کرده و محور سازمانی و تشکیلاتی شان را نیز تجدید ساختار نمایند. این گونه بود که نئولیبرال های ایرانی از حدود سال 1389 با شعار و تابلو و تاکتیک و سامان تشکیلاتی جدیدی به میدان آمدند. در یک بیان سربسته و بسیار مختصر می توان رئوس این تغییرات را اینگونه بیان کرد:

1- به لحاظ سازمانی و تشکیلاتی، دو حزب منحله مشارکت و مجاهدین انقلاب اسلامی از کانون حرکت تشکیلاتی خارج گردیدند. نقش فعال این دو تشکل در فتنه و انحلال آنها توسط قوه قضائیه و نیز تغییر رویه تاکتیکی نئولیبرال ها در این تغییر آرایش تشکیلاتی م<ثر بوده است.

2- به لحاظ تاکتیکی، حضور مجدد گسترده در حاکمیت (که در دوره های ریاست جمهوری نهم و دهم و به ویژه در یکی دو سال اول پس از شکست کودتای فتنه سبز، کم رنگ شده بود) به یک مطالبه محوری و رکن مهمی از برنامه عملیاتی نئولیبرال های ایرانی بدل گردید.

3- با یک جابجایی و تقسیم کار، نیروهای به اصطلاح «محافظه کار»تر و آنها که به لحاظ پیشینه و عملکرد و روابط می توانند خود را به بنیانگذار جمهوری اسلامی و روند عمومی انقلاب اسلامی بیشتر منتسب نمایند، در ویترین حرکت جناح نئولیبرال قرار گرفته اند. نئولیبرال های ایرانی می خواهند با پنهان شدن پشت نقاب منافقانه تصویری غیر حقیقی و تحریف شده از شخصیت و آرمان امام خمینی(ره)، اغراض نئولیبرالی خود را (بی آنکه محتوای سکولار-نئولیبرال این اغراض آشکار شود) دنبال نمایند و با تحریف حقیقت سلوک و سیره سیاسی و شخصیت و آموزه های امام خمینی(ره) از تابلو و شعار پیروی از امام، محملی برای مطالبات نئولیبرالی خود فراهم آورند. به عبارت دیگر پس از یک دوره تبلیغ و ترویج نسبتاً صریح سکولاریسم نئولیبرالیستی، در تجدید آرایش تاکتیکی خود نقاب نفاقی بر چهره باطن و جوهر نئولیبرالی اغراض خود بزنند.

4- تابلوی خِرَدگرایی و عقلانیت و پرهیز از دشمن تراشی و ضرورت خردورزی و اعتدال و مدعاهایی از این دست به کانون اصلی تبلیغاتی بدل گردیده است.

5- نئولیبرال ها در آرایش تاکتیکی جدیدشان می کوشند تا خود را نه مخالف «انقلاب» که مخالف «افراط گرایی» و «بی خردی» نشان دهند. آنها به این دل بسته اند که غیر از طیف متحدان همیشگی شان (و البته با دور کردن متحدان نشان دارشان که اغراض و نیّاتشان کاملاً آشکار گردیده است از جلوی صحنه) بخش هایی از طیف انقلابیون و اصول گرایانی را که ممکن است (به هر دلیلی) مجذوب مانورهای خردگرایی و اعتدال شوند را نیز جذب کرده و جبهه خود را گسترده نمایند.

6- نئولیبرال ها پس از ناکامی در فتنه، اکنون می کوشند تا حرکت خود را معطوف به بخش ها و عناصری از روحانیت نمایند که اینها تصور می کنند می شود تحت عنوان «نواندیشی دینی» آنها را در پروسه بسط شبه مدرنیزاسیون دخیل کرد. در واقع ناتوانی و ورشکستگی جریان موسوم به «روشنفکری دینی» در پیشبرد پروژه شبه مدرنیزاسیون نئولیبرال، جناح نئولیبرالیست را متوجه تأکید بیشتر بر برخی چهره ها و عناصر روحانی کرده است. نئولیبرال های ایرانی می کوشند تا با سازماندهی و شبکه سازی ای تحت عنوان «نواندیشی دینی» به نوعی در درون روحانیت شیعه، جریانی همسو با شبه مدرنیزاسیون نئولیبرال ایجاد نمایند، جریانی که در پازلِ تاکتیکی جناح نئولیبرال در سالهای پس از فتنه، نقش اصلی را در پیشبرد پروژه نئولیبرالیسم شبه مدرن بر عهده دارد. در آرایش تاکتیکی جدید نئولیبرال های ایرانی، این طایفه به اصطلاح «روحانیت نواندیش» قرار است که نقش محوری ای را که قبلاً روشنفکری به اصطلاح دینی بر عهده داشت اکنون بر عهده گیرد. واقعیت این است که بدنه اصلی و عمده روحانیت شیعه با این طایفه به اصطلاح نواندیش نسبتی ندارد و تعبیر «نواندیشی» اسم رمزی برای نوعی التقاطه شبه مدرنیستی است و ماجرای این به اصطلاح نواندیشان، تکرار همان پروژه تحریف مدرنیستی دین است که بیش از یکصد سال است که در ایران روشنفکران به اصطلاح دینی داعیه دار آن بوده اند، و اکنون نئولیبرال ها به شکلی دیگر دارند آن را دنبال می کنند.

نگاهی به رویکرد نشریه «مهرنامه» به خوبی محتوای طرح تاکتیکی نئولیبرال های ایرانی در خصوص این جریان به اصطلاح نواندیش دینی (که در واقع روایتی دیگر از التقاط مدرنیستی و تحریف دین به نفع مدرنیسم است) را نشان می دهد.

به نظر می آید در فضای پس از فتنه، نقش کارگزاران سازندگی در آرایش تشکیلاتی این جناح بسیار برجسته تر گردیده است و حالتی محوری پیدا کرده است. و این تغییر آرایش تشکیلاتی با تغییر تابلوها و شعارها و تغییر آرایش تاکتیکی این جناح تلازم دارد. درباره این تغییرات و پدیداری آرایش های نوین تاکتیکی و ساختاری و سمت و سوی حرکت نئولیبرالیسم ایرانی در فرصت های بعدی باید بیشتر سخن گفت.

انشاءالله


شهریار زرشناس

  • ۰ نظر
  • ۰۵ مرداد ۹۳ ، ۰۱:۰۱
  • ۷۸۹ نمایش
  • ابناء الزهرا (سلام الله علیها)

 خود را این گونه معرفی می کند: اول انقلاب 23 ساله بودم. اول جزو گروه‌های هفت‌گانه بودیم که سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی را تشکیل دادیم.
ما جزو گروه منصورون بودیم و بهزاد نبوی و... جزو گروه امت واحده با آقای صادق نوروزی و رفقای دیگرشان بودند. من در بخش تدوین ایدئولوژی سازمان کار می‌کردم و کمیته اقتصادی سازمان را عهده‌دار بودم. قضایای کردستان که پیش آمد به اتفاق یکی دو نفر از دوستان مسئول پیگیری مسائل کردستان شدیم. 
مجاهدین انقلاب در آن موقع در خط امام و دغدغه‌های نظام برایش مهم بود. ما به اتفاق رفقا طرحی تهیه کردیم و به ذهنمان رسید امنیت در کردستان توسط خودم مردم کرد قابل پیاده شده هست، یعنی مردم کرد با گروهک‌ها نیستند. 
آن موقع شهید بروجردی تصادف کرده و در بیمارستان بود. رفتیم و موضوع را با ایشان مطرح کردیم و گفت اتفاقاً تمام مدتی که در بیمارستان بوده‌ام همین فکر را کرده‌ام و دنبال همین راهکار هستم که جز ایجاد امنیت مردمی در کردستان هیچ راهکار دیگری نداریم. به اتفاق ایشان رفتیم و سازمان پیشمرگان کرد مسلمان را راه انداختیم که همان جریان مردمی‌ای بود که از حمله به کامیاران شروع کرد و بعد با کمک ارتش و سپاه در جاهای مختلف مستقر شد. بعد از شهادت شهید بهشتی به این نتیجه رسیدیم که دیگر نمی‌توانیم در سازمان مجاهدین انقلاب کار کنیم و کاری به تهدیداتی که متوجه نظام هست نداشته باشیم و به مسئول اطلاعات آن موقع که آقای محسن رضایی بودند گفتیم آمادگی داریم بیاییم و در صحنه کار کنیم و از آن موقع به سپاه پیوستیم. 
یک سالی در امنیت داخلی بودم و بعد به حفاظت اطلاعات رفتم. بعد حفاظت قرارگاه خاتم الانبیا بودم تا آخر جنگ. بعد از جنگ در ستاد کل نیروهای مسلح بودم و بعد به معاونت پارلمانی وزارت دفاع هم رفتم. آقای لاریجانی معاون پارلمانی بود و من مدیرکل ایشان بودم. بعد که آقای لاریجانی از وزارت دفاع رفتند، من معاون پارلمانی وزیر دفاع شدم.  از وزارت دفاع بیرون آمدم، مسئول بازرسی سپاه شدم. 
دو سال بعد به طرح و برنامه سپاه رفتم. بعد از دو سال معاون هماهنگ‌کننده ستاد مشترک شدم. دو سال هم آنجا بودم. دو سال هم جانشین ستاد مشترک بودم. پنج شش ماه بعد از تیر 78 به این نتیجه رسیدند که فرماندهی قرارگاه ثارالله مستقل باشد و من فرمانده قرارگاه ثارالله شدم. در سال 79 حفاظت بیت مقام معظم رهبری به عهده‌ام قرار گرفت که تا سال 89 آنجا بودم. از بعد از فتنه 88 به دعوت آقای جلیلی با حفظ سمت مسئول سیاسی ـ اجتماعی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی بودم. بعد از آن که کاملاً از آنجا منفک شدم با آمدن دولت جدید هم در مقام سیاسی ـ اجتماعی دبیرخانه بودم.»

این توصیف تقریبا کامل، مقدمه گفت‌وگوی مجله «رمز عبور» با سردار محمدحسین نجات،  مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران است که 10 سال مسئولیت سپاه حفاظت از مقام معظم رهبری را برعهده داشته و از نزدیک‌ترین افراد به ایشان است.

سردار نجات

** در ابتدا تقسیم بندی ذهنی شما از جناح‌های سیاسی در کشور چیست و نگاه رهبری انقلاب اسلامی به این جناح‌ها چگونه است؟

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ. «وَ الْعَصْرِ* إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ* إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَ تَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ». ان‌شاءالله بتوانید در تبیین و پاسداری از خط امام و مقام معظم رهبری که همان خط امام است، تلاش کنید و روشنگری مستندی نسبت به سیاست‌ها و برنامه‌های استکبار جهانی و جریان روشنفکر غرب‌زده در داخل ایران داشته باشید که پیوسته بال جریان غرب در ایران بوده‌اند و همیشه هم درگیری روحانیت اصیل یا با خود جریان استکبار یا با این جریان روشنفکر غرب‌زده بوده است.

به نظرم هر نگاهی که به دیدگاه‌های مقام معظم رهبری می‌اندازیم خوب است که با نگاهی به دیدگاه‌های امام باشد و این دو دیدگاه را با هم مقایسه کنیم و ببینیم چقدر بر همدیگر منطبق است. من جریانات داخل کشور را به سه دسته کلی تقسیم کرده‌ام. دسته اول گروه‌ها و جناح‌های سیاسی معتقد به انقلاب، نظام اسلامی، حاکمیت دینی و ولایت فقیه است که نماد آن در دهه اول انقلاب دفتر تحکیم وحدت، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، حزب جمهوری اسلامی، روحانیت مبارز، جامعه مدرسین و... طیف‌های معتقد به خط امام و حاکمیت ولایت فقیه بودند. امام همیشه این جناح‌ها و گروه‌ها را خودی می‌دانستند و تلاش می‌کردند ضمن احترام به سلایق آنها و بدون این که اصرار داشته باشند کسی سلیقه خود را رها کند، همه آنها را حول اهداف اصلی انقلاب متحد کنند، یعنی هر جا اختلافی رخ می‌داد، آنها را به اهدافی مثل اجرای قانون اساسی، استکبارستیزی، حاکمیت دینی، قانون‌گرایی، عدالت‌ اجتماعی، حفظ ارزش‌های اسلامی، بسط و گسترش آنها، حمایت از ملل مسلمان و مستضعف دنیا و... اینها سرفصل‌هایی بودند که امام سعی می‌کردند جناح‌های دلسوز برای انقلاب را به این سمت هدایت کنند.

همین سیاست‌ها را مقام معظم رهبری بعد از ایشان دنبال کردند و به همه جریاناتی که دلسوز انقلاب هستند، هشدار دادند سعی کنند اختلافاتشان را حول این اهداف حل کنند، ضمن این که هر کسی می‌تواند سلیقه و گرایش خود را هم داشته باشد.

من اسم جریان دوم را جریان‌های مذهبی غرب‌گرا گذاشته‌ام، یعنی روشنفکر مذهبی غرب‌گرا. اینها ادعا می‌کنند که اسلام را قبول دارند و می‌گویند چون مردم به قانون اساسی رأی داده‌اند، آنها هم به قانون اساسی احترام می‌گذارند، ولی اعتقادی به حاکمیت دینی و اسلام سیاسی ندارند و مدل حکومت مطلوب آنها نوعی حکومت لیبرال دموکراسی غربی است و حداکثر حکومت مطلوب آنها هم حکومتی مثل حکومت فعلی ترکیه است و این را بارها گفته‌اند و اندونزی، مالزی و ترکیه را با ایران مقایسه می‌کنند و می‌گویند دموکراسی مدل ترکیه را قبول دارند.

این جریان در زمان حضرت امام، نهضت آزادی، جنبش مسلمانان مبارز و سایر جریان‌های ملی مذهبی بود. اگر بخواهیم مقایسه کنیم از سال 75 به بعد سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران ـ که پسوند ایران را بعداً اضافه کردند ـ، حزب مشارکت و تا حدود زیادی مجمع روحانیون مبارز دنبال همین تفکر مذهبی غرب‌گرا بودند. امام در اول انقلاب به اینها میدان عمل باز دادند و اصلاً کل دولت را به این جریان واگذار کردند، اما اینها در عمل نشان دادند به دنبال باز کردن پای امریکا به ایران هستند، لذا موقعی که از امام راجع به نهضت آزادی استعلام شد، ایشان فرمودند اینها صلاحیت هیچ یک از مصادر اجرایی را ندارند و اگر روی کار بیایند، کشور را به دست امریکا خواهند داد. جریان‌های قانونی کشور مثل شورای نگهبان و وزارت کشور آنها را رد صلاحیت کردند و از جریان‌های اجرایی کشور کنار گذاشتند.

عین همین میدان را هم ما به حزب مشارکت، مجاهدین انقلاب و مجمع روحانیون مبارز که یک موقع در زمان امام در خط امام بودند، در زمان مقام معظم رهبری به اینها دادیم و بین سال‌های 76 تا 84 فعالیت کردند و اکثرشان حاکمیت سیاسی و حاکمیت در مجلس را در اختیار داشتند، اما عملاً نشان دادند دیدگاه‌شان نسبت به ولایت فقیه و حاکمیت دینی و اجرای کامل قانون اساسی با دیدگاه امام تفاوت دارد.

آنها به دنبال استقرار یک حکومت لیبرال دموکراسی در ایران و حذف ممیزی در حوزه نشر و ترویج آزادی‌های غربی در حوزه فرهنگ و هنر بودند و بعضی از این آقایانی که بعد از جریان سال 88 به زندان رفتند، صریحاً اعلام کردند حکومت مطلوب ما حکومتی مثل ترکیه است و دائماً جمهوری اسلامی را با ترکیه مقایسه می‌کردند و آنجا را به رخ ما می‌کشیدند. از سال 75 و 76 مواضع اینها روز به روز به نهضت آزادی نزدیک‌تر شد و از سال 76 تا 84 با طرح مباحثی چون حاکمیت دوگانه، جدایی دین از سیاست، دین دولتی و دولت دینی، فشار از پایین چانه‌زنی از بالا، خروج از حاکمیت، مقاومت مدنی و... عملاً قوه مقننه و بخشی از قوه مجریه و حوزه نشر و فرهنگ را در مقابل نظام دینی مبتنی بر ولایت فقیه قرار دادند.

رهبر معظم انقلاب از همان اول با منطق و استدلال و این نیت که بتوانند این جریان را هدایت کنند که به موضع خط امام برگردند با اینها برخورد کردند، لکن به‌خصوص با تحصن اینها در مجلس در سال 78 و انتشار روزنامه‌های زنجیره‌ای توسط اینها به این نتیجه رسیدند که اینها قابل هدایت نیستند، عین اتفاقی که در دوره امام افتاد، مراجع قانونی اینها را رد صلاحیت کردند و عملاً از مصادر اصلی اجرایی کشور کنار گذاشتند.

در دیدار موسوی و کروبی با رهبر انقلاب چه گذشت؟/ فتنه از هر فرصتی برای بازگشت به صحنه سیاسی استفاده می‌کند/ در جلسات خصوصی‌شان می‌گویند 88 تقلب نشد
اتمام حجت رهبر انقلاب با سران جریان دوم خرداد پس از ماجرای کنفرانس برلین- 6 اردیبهشت 1379 
از راست: مهدی کروبی- هادی خامنه ای- محمدعلی نجفی- مجید انصاری- محمدسلامتی- محمدرضا خاتمی- بهزاد نبوی


امام در وصیت‌نامه الهی ـ سیاسی‌شان به جریان روشنفکری غرب‌گرا و جریانی که به دنبال اینها می‌خواهند آزادی‌های غربی را در ایران پیاده کنند، پرداخته و آنها را نفی کرده و خطراتشان را هم مفصل گوشزد کرده‌اند.

جریان سوم را روشنفکر غرب‌گرا نامیده‌ام، یعنی دیگر قید مذهبی ندارد. اینها اصولاً اسلام و دین را قبول ندارند و دموکراسی به شیوه غرب یا سوسیالیسم به شیوه جوامع سوسیالیستی را قبول دارند یا خیلی از آنها ملی‌گرا هستند. البته ملی‌گراها هم تفاوت ماهوی با جریان لیبرال دموکراسی ندارند. در ایران هم همین طور بوده است. 
این جریان از همان ابتدای انقلاب در مقابل حاکمیت دینی و انتخاب مردم ایستاد. بعضی از اینها با نظام جمهوری اسلامی نبرد مسلحانه کردند، بعضی هم که نبرد مسلحانه نکردند، حداکثر در سال 62 با نقد و کارشکنی و بعضاً ارتباط و جاسوسی برای کشورهای خارجی مجبور شدند از کشور فرار کنند. در مقطع فعلی جریان‌های اصلی مثل جبهه ملی، حزب توده، چریک‌های فدایی خلقی که اصل اسلام را قبول نداشته باشند، به عنوان یک حزب یا گروه یا جریان سیاسی نداریم، لکن این جریان بدون تابلو و حزب خاصی شروع به نفوذ در حوزه‌های فرهنگ، هنر و نشر کرده‌اند و الان جای پای نفوذ اینها را در این حوزه‌ها آشکارا می‌توان دید و سعی می‌کنند از طریق این حوزه‌ها افکار عمومی مردم و نخبگان را مقابل نظام و اسلام قرار بدهند و دو باره همان فرهنگ لیبرال دموکراسی را داخل کشور بیاورند.

مشی امام در برخورد با این طیف افشاگری بوده است و همیشه سعی کردند چهره واقعی آنها را برای مردم روشن کنند. مقام معظم رهبری هم در تمام سخنرانی‌هایشان این مشی را دنبال کرده‌اند.

** در مقطع حاضر این گروه سوم چه وضعیتی دارند؟

به صورت حزب و گروه نیستند.

** اما دارد در بعضی از جریان‌های ما نفوذ می‌کند. گروه دوم چطور؟ آنهایی که رد صلاحیت شده‌اند، آیا ورود در عرصه‌ها را کنار گذاشته‌اند یا در قالب‌های دیگر فعال‌اند.

الان هر دو گروه وجود دارند. فرق گروه دوم با گروه سوم این است که گروه دوم در قالب حزب و گروه و جریانی که بعضاً در مصادر اجرایی کشور هم هستند، حضور دارند، مثلاً مجمع روحانیون مبارز یا مجمع محققین و مدرسین قم، تقریباً اکثریت قریب به اتفاقشان نظام و رهبری را قبول ندارند. آنهایی هم که ممکن است قبول داشته باشند، در مقابل خطاهای هم‌حزبی‌هایشان اصلاً حاضر نیستند افشاگری کنند یا کوتاه بیایند. مثلاً از جریان اینها سروش، محسن کدیور، خانم حقیقت‌جو و علی افشاری از بلندگوی بی‌بی‌سی و VOA حرف می‌زنند. همین سروش و کدیور دارند حاکمیت دینی را نقد می‌کنند. یک کلام از دهان مبارک اینها برای نقد اینها بیرون آمده است؟ خیر! جریان دوم از لحاظ حیطه قدرت هم در جریان نشر و هم در حوزه فرهنگ و هنر حضور دارند، به‌خصوص در حوزه نشر فعالیت می‌کنند. فرقشان با گروه سوم این است که آنها تابلو ندارند، ولی اینها تابلو دارند، اما از نظر ماهیت تفکر یکی هستند.

در دیدار موسوی و کروبی با رهبر انقلاب چه گذشت؟/ فتنه از هر فرصتی برای بازگشت به صحنه سیاسی استفاده می‌کند/ در جلسات خصوصی‌شان می‌گویند 88 تقلب نشد** رهبری انقلاب اسلامی در سال 89 فرمودند جریان چپ تقوای جمعی را رعایت نکردند. درباره این توضیح بیشتری بفرمایید.

برداشتم از تقوای جمعی این است که کسی که متصدی حزب یا گروهی می‌شود، باید مصالح اسلام و مملکت را بر مصالح حزبی و گروهی خودش ترجیح بدهد، یعنی رعایت انصاف را بکند. اینها این را رعایت نکردند. اینها در جلسات خصوصی‌شان آقای میرحسین موسوی را محکوم می‌کنند و می‌گویند تقلبی اتفاق نیفتاده و نظام امانتدار است. حتی در انتخابات اخیر آقای روحانی با 7/50 درصد رأی آورد و نظام امانتداری‌اش را نشان داد، اما اینها حاضر نیستند همین را هم بگویند، ولی در جلسات خودشان این را مطرح می‌کنند که آقای میرحسین موسوی قطعاً رأی نیاورد، اما حاضر نیستند بیایند و در جمع این را محکوم کنند. برداشتم از تقوای جمعی این است که چرا اینها مصالح اسلام و نظام را بر مصالح تشکیلاتی و حزبی‌شان ترجیح ندادند؟

** یکی از بحث‌هایی که حضرت آقا مطرح می‌کنند، بحث ریزش و رویش در فضای سیاسی کشور است. اولاً ملاک تشخیص این ریزش و رویش چیست؟ بعضی‌ها از این ریزش‌ها بسیار ابراز نگرانی می‌کنند و می‌گویند شما دارید همه یاران امام و انقلاب را حذف می‌کنید. نظرتان چیست؟

انسان ماهیتاً یک موجود انتخابگر است، یعنی آزاد است و می‌تواند انتخاب کند و در کشورهایی هم که آزادی اطلاعات و آزادی بیان و امکان به چالش کشیدن مبانی وجود دارد ـ مثل جمهوری اسلامی ـ طبیعی است افرادی که تحت تأثیر تبلیغات علیه نظام جمهوری اسلامی قرار می‌گیرند و نمی‌توانند خوب دفاع کنند، به مرور از نظام فاصله می‌گیرند. برعکس افرادی هم از حقایق جمهوری اسلامی در محیط آزاد مطلع و متوجه ماهیت جمهوری اسلامی و دلداده آن می‌شوند.

غربی‌ها روی این سرفصل عملیات روانی زیادی می‌کنند، اما بنده عرض می‌کنم آزادی در جمهوری اسلامی با هیچ یک از کشورهای دنیا قابل مقایسه نیست و آزادی در کشور ما از مترقی‌ترین کشورها هم بالاتر است. هیچ جای دنیا این طور آزادانه دسترسی به مطبوعات، کتاب و سایت ندارند که حتی بیایند مبانی نظامشان را زیر سئوال ببرند و خیلی از آنها هم بلندگوی دشمنان ما شوند، یعنی هر حرفی را که دشمن می‌زند تکرار کنند.

ظاهراً خانم ابتکار در سالگرد لانه جاسوسی مقاله‌ای نوشته و داده بود یکی از انتشارات‌ها در کشورهای اروپایی چاپ کنند. می‌گفت می‌خواستم پول هم بدهم، ولی آنها حاضر نبودند چاپ کنند. آخر سر، کتابش را یک ناشر کانادایی چاپ می‌کند و به ایشان هم می‌گوید دیگر نمی‌توانم آن را تجدید چاپ کنم. یا آقای مرحوم سید احمد خمینی نقل کرده بود می‌خواستند مطلبی را در روزنامه‌های غربی بزنند و حاضر شده بودند پول کلانی هم بدهند، اما هیچ کدام حاضر نشده بودند چاپ کنند.

در رسانه‌های غربی کسی حاضر نیست بحث هولوکاست را مطرح کند، ولی در ایران از سیاست‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را که مصوب مجلس و مقام معظم رهبری است زیر سئوال می‌برند تا دین و اعتقادات مردم. معلوم است حتی زدن این حرف‌ها هم آزاد است و بعضی از این رسانه‌ها حقیقتاً با بیان بعضی از حرف‌ها دارند ظلم می‌کنند. در چنین شرایطی طبیعی است یک‌سری از افراد به دلیل تحمل‌هایی که نداشتند و نتوانستند زیر بار سختی‌ها بروند، از ادامه راه بازماندند، چون راه سختی است و ما در مقابل امریکا و لیبرال دموکراسی غرب ایستاده‌ایم و می‌خواهیم در مقابل تحریم‌ها بایستیم. این با مبانی غربی‌ها سازگار نیست و خیلی‌ها درجا می‌زنند. مقام معظم رهبری فرمودند ما بسیار متأسفیم که جریان‌هایی که ـ مثل بسیاری از اعضای حزب مشارکت و مجاهدین انقلاب ـ روزی همراه با نظام بودند، دیگر با نظام همراه نیستند. 

اتفاقاً اینها در جاهایی از نظام و رهبری فاصله گرفته‌اند که مقام معظم رهبری روی خط امام ایستادگی کرده‌اند. شما مصادیقشان را نگاه کنید: استکبارستیزی، عدم رابطه با امریکا، دفاع از حاکمیت دینی، دفاع از قانون اساسی و... نقطه جدایی اینها جایی است که نظام و رهبری روی خط امام ایستاده و اینها فاصله گرفته‌اند. در انقلاب‌های دیگر هم این مسئله وجود دارد.

در عوض به رویش‌هایی که نظام جمهوری اسلامی داشته است توجه و اینها را با هم مقایسه کنید. این اعتکاف‌ها را با دهه اول انقلاب مقایسه کنید. در دهه اول انقلاب چند اعتکاف داشتیم که جوانان در آن شرکت کرده باشند؟ این بار گزارش دادند در حدود 40 هزار مسجد در سراسر کشور در مراسم اعتکاف شرکت کرده‌اند، یعنی حدود 800، 900 هزار جوان که در دهه اول انقلاب چنین چیزی را نداشتیم.

در دهه اول انقلاب این حجم جوان که در سنگرهای علمی کشور فعالیت کنند و با انگیزه جهادی دستاوردهای عظیمی از قبیل نانوتکنولوژی و هسته‌ای را به ارمغان بیاورند، نداشتیم. میانگین سن این جوانان 30 سال است. نماز و زیارت عاشورایشان را می‌خوانند و بعد شروع به کار کردن می‌کنند. در صنایع موشکی همین طور. حوزه نشر و فضای مجازی ما را با یک دهه قبل و دهه‌های قبل از آن مقایسه کنید. الان کشور پر از جوانانی است که می‌توانند در این حوزه‌ها فعالیت کنند. اینها رویش‌های نظام جمهوری اسلامی است و اینها هم میسر نمی‌شد، مگر این که مقام معظم رهبری این فضا را باز گذاشتند و مدیریت کردند که هر چه استعداد جوان هست به میدان بیاید، خودشان را نشان بدهند و از این میدان استفاده کنند. 

** مقام معظم رهبری بارها روی بحث «جذب حداکثری و دفع حداقلی» تأکید کرده‌اند. این دو را چگونه می‌شود جمع کرد؟

فکر می‌کنم بهترین مدلی که می‌شود جذب حداکثری و دفع حداقلی را با هم مقایسه کرد، فتنه 88 است. در جریان انتخابات سال 88 اتفاقی افتاد که گروهی که رأی نیاورده بودند، نظام را به چالش کشیدند. قبل از این که وارد عملکرد مقام معظم رهبری و مواجهه ایشان با این گروه شویم، واقعاً باید ببینیم اینها چه خیانت عظیمی به نظام کردند و جنایات زیادی را مرتکب شدند. اولین کارشان این بود که خلاف قانون عمل کردند. اگر اعتراض داشتند قانون اساسی و قانون مصوب مجلس راه اعتراض را باز گذاشته است. این که یک فرد قبل از این که نهادهای قانونی اعلام کنند چه کسی پیروز انتخابات است و قبل از این که شمارش را به اتمام برسانند، بیاید و بگوید پیروز این انتخابات من هستم و اگر غیر از این شود یعنی در انتخابات تقلب شده است. این هم خلاف قانون اساسی و قوانین انتخاباتی و هم خلاف عقل است.

نکته دوم این که اینها وحدت و همبستگی ملت را بر هم زدند. اگر کسی دلسوز انقلاب باشد به نفع همبستگی ملی از منافع خودش می‌گذرد. همبستگی ملی گوهری است که به این سادگی‌ها به دست نمی‌آید. امام ده پانزده سال تلاش کردند تا این همبستگی ملی ایجاد شود و مقام معظم رهبری هم آن را ادامه دادند، حال این که کسی در یک جامعه متحد ایجاد شکاف کند و خانواده‌ها را به هم بریزد که پدر یک چیز بگوید، فرزند چیز دیگری و در یک جامعه مذهبی و شیعی شکاف ایجاد شود، بسیار خیانت بزرگی به نظام است.

در دیدار موسوی و کروبی با رهبر انقلاب چه گذشت؟/ فتنه از هر فرصتی برای بازگشت به صحنه سیاسی استفاده می‌کند/ در جلسات خصوصی‌شان می‌گویند 88 تقلب نشدنکته بعد این که اینها نظام را به دروغگویی و عدم صداقت متهم کردند. این که کلیت یک نظام از رهبری تا شورای نگهبان و وزارت کشور و کل سیستم انتخاباتی کشور را متهم به دروغ کنند، خیانت بزرگی است.

امنیت کشور را مخدوش کردند و خون ده‌ها نفر به زمین ریخته شد و ده‌ها نفر کشته شدند. پاسخ اینها را چه کسی می‌خواهد بدهد؟ ضد انقلاب آمد و میدان دار شد. دستگیری‌هایی که شد، بسیاری از آنها از منافقین بودند. فردی که اخیراً اعدام شد...

** از فعالین فتنه 88 است؟

قبلاً در زمان منافقین دستگیر و به ده سال حبس محکوم شده بود. پنج سال حبس را گذرانده و پنج سال هم عفو خورده بود. در جریان فتنه 88 در میدان فتنه‌گری بود و جریانات داخل خیابان را هدایت می‌کرد، با خارج از کشور ارتباط داشت و از طریق آنها جریانات داخل کشور را هدایت می‌کرد. این جزو عناصر دستگیرشده در فتنه 88 است. بسیاری از سلطنت‌طلب‌ها، چریک‌های فدایی خلق و حتی فاحشه‌هایی که خانه‌هایشان لانه فساد بود در آن جریان دستگیر شدند. چه کسی به اینها امکان داد که رعبشان ریخته شود و این طور به میدان بیایند و با نظام مقابله کنند؟ به خاطر همین کاری بود که اینها انجام دادند. 

نکته دیگر این که طمع غربی‌ها را به سرنگونی نظام زیاد کردند. غربی‌ها به دنبال بحث‌ها و مذاکراتی که انجام شده بود آماده بودند به ما امتیاز بدهند و حتی درخواست ملاقات کرده بودند و ما گفته بودیم بعد از انتخابات این کار را خواهیم کرد. وقتی این اتفاقات افتاد، همه‌شان پشت سر جریان فتنه ایستادند و کل قول و قرارهایشان را با ما به هم زدند.

حالا ببینید برخورد مقام معظم رهبری با جریانی که این خیانت‌ها را کرده است به خاطر این که چند تن از آنها از افراد باسابقه و دوستان نظام بوده‌اند، چه بوده است؟

فردای روزی که آقای موسوی این ادعا را کرد، مقام معظم رهبری هم ایشان و هم آقای کروبی را خواستند و تک تک با آنها صحبت کردند و گفتند خط‌تان را از خط جریانات ضد انقلاب جدا کنید. نگذارید کشور دچار آشوب شود و اگر اعتراض دارید، درخواستتان را از مجرای قانونی پیگیری کنید.

چند روز بعد نمایندگان آنها را به دفتر خواستند و دو ساعت به آنها فرصت دادند که هر چه می‌خواهند بگویند. در آن جلسه حضرت آقا به شورای نگهبان سفارش کردند که به همه اعتراضات آنها رسیدگی کنند و حتی اگر لازم باشد تا یک‌دوم صندوق‌ها هم بازشماری شود، این کار صورت بگیرد، منتهی کار از مجرای قانونی انجام شود، اما اینها اردوکشی‌های خیابانی را راه انداختند و از 25 تا 29 خرداد بدون این که از کسی اجازه یا از وزارت کشور مجوز بگیرند، خیابان‌ها را محل تاخت و تاز خود قرار دادند. مقام معظم رهبری باز سعه صدر نشان دادند و در 29 خرداد در نماز جمعه آن صحبت‌های مفصل را ایراد کرده و از آقای مهندس موسوی تجلیل کردند و گفتند ایشان نخست‌وزیر زمان من بوده است، از آقای کروبی و آقای محسن رضایی تجلیل و بداخلاقی‌های مناظره‌های تلویزیونی را محکوم کردند و از همه خواستند اردوکشی‌های خیابانی را کنار بگذارند و هر صحبتی دارند در چهارچوب قانون انجام بدهند.

اما این طور نشد و هیچ یک از آنها از مردم نخواستند که در روز 30 خرداد از خانه بیرون نیایند و روز شنبه بعد از صحبت آقا اینها در خیابان‌ها آمدند. البته بعد از صحبت آقا جمعیتشان به‌شدت ریزش کرد و شاید یک‌دهم تعداد قبل بود. معلوم شد خیلی‌ها به تصور این که رأی آنها غصب شده است و کسی هم نیست رسیدگی کند به خیابان‌ها می‌آمدند. بعد که آقا اتمام حجت کردند، جمعیت به یک‌دهم قبل رسید. اینها دست از لجاجتشان برنداشتند. محتوای اطلاعیه‌های مهندس موسوی را بررسی کنید. محتوای این اطلاعیه‌ها نشان نمی‌دهد ایشان به جریان انتخابات معترض است، بلکه نشان می‌دهد ایشان خودش را در رأس جریانی مثل جریان انقلاب مخملی اوکراین می‌بیند و می‌خواهد با سازماندهی بدنه مردمی و ایجاد یک جریان اجتماعی نظام را براندازی کند. اطلاعیه‌ها را تحلیل محتوایی کنید، چیزی جز این نیست. 

معهذا مقام معظم رهبری تا قبل از عاشورای 88 این جریان را دائماً نصیحت می‌کردند. در رمضان همان سال طبق عرف هر ساله دانشجوها خدمت آقا آمدند و سئوالاتی را پرسیدند. یکی از دانشجوها از بین جمعیت بلند شد و پرسید: «چرا نظام با منافقینی که در خیابان‌ها آمدند برخورد قاطع نمی‌کند؟» حضرت آقا بلافاصله با او برخورد کردند و گفتند: «چرا به اینها می‌گویید منافق؟ اگر کسی نسبت به نظام ایراد و گله‌ای دارد نباید به او منافق بگوییم». آقا حاضر نیستند در جواب یک دانشجو کسی را که نزدیک به سه چهار ماه کشور را به آشوب کشیده است، منافق بنامند و بلافاصله موضع می‌گیرند. یا در همان حادثه سال 88 که اتفاق افتاد، به ما گفتند جریان روز عاشورا یک جریان ضد انقلاب بود. جریان ضد انقلاب را از جریان فتنه‌گر جدا کنید. ضد انقلاب یعنی کسی که اصلاً نظام را قبول ندارد و دنبال سرنگونی نظام است، اما فتنه‌گر از موقعیت کنونی سوءاستفاده کرده و صف دوستان نظام را به هم ریخته است که برای خودش چیزی را به دست بیاورد. 

مقام معظم رهبری حتی حاضر نبودند بگویند جریانی که در روز عاشورا اتفاق افتاد، کار جریان فتنه بوده است، اما خودشان کار را خراب کردند و مهندس موسوی بلافاصله اطلاعیه داد و دفاع کرد و به کسانی که آمده و عزاداری عاشورا را به هم زده و آن جشن را برپا کرده بودند، گفت مردم خداجوی. خودشان، خودشان را به جریان ضد انقلاب چسباندند. حتی قبل از 9 دی آقا سخنرانی کردند و گفتند این نظام کشتی نجات است. خودتان را به این کشتی برسانید و از ضد انقلاب و دشمنان نظام اظهار برائت کنید و به دل ملت برگردید. چرا؟ چون آقا می‌خواستند اینها در صف ضد انقلاب قرار نگیرند.

تا قبل از 9 دی که مردم آمدند و به آن صورت عظیم با فتنه‌گران برخورد کردند، برخورد آقا با اینها به این شکل بود. بعد از این که اتمام حجت و معلوم شد اینها دیگر به هیچ وجه حاضر نیستند با نظام کنار بیایند، تعابیر سران فتنه و فتنه‌گر از اینجا به بعد در صحبت‌های مقام معظم رهبری شنیده شد. به‌رغم همه اطلاعیه‌هایی که اینها می‌دادند و چالش‌هایی که برای نظام ایجاد می‌کردند تا بهمن سال 89 مهندس موسوی و آقای کروبی آزاد هستند، در حالی که اگر کارهایی که اینها کردند، در هر جای دیگری از دنیا کرده بودند، آنها را محاکمه و با آنها برخورد می‌کردند. ببینید با رئیس‌جمهور مصر چه برخوردی کردند، ولی مشی نظام جمهوری اسلامی این نبود.

در 25 بهمن که مشخص شد اول بی‌بی‌سی و VOA خط را می‌دهند، بعد بر اساس همان خطی که آنها برای تجمع می‌دهند، اینها اطلاعیه می‌دهند و مردم را به تجمع تحریک می‌کنند، نظر قوه قضائیه شاید دستگیری و برخورد با اینها بود، ولی بعد که این نظر به شورای عالی امنیت ملی آمد، تصمیم گرفته شد اینها محصور شوند و فتنه‌گری‌شان ادامه نیابد. یعنی باز برخورد با اینها هم در حداقل بود. طرف رفته و در یک آپارتمان شیک نشسته و صبحانه، ناهار و شام در اختیارش هست و فقط ارتباطش با جریان فتنه قطع است تا دیگر نتواند فتنه‌گری کند. این واقعاً بیشترین محبتی است که نظام به آنها کرد.

در دیدار موسوی و کروبی با رهبر انقلاب چه گذشت؟/ فتنه از هر فرصتی برای بازگشت به صحنه سیاسی استفاده می‌کند/ در جلسات خصوصی‌شان می‌گویند 88 تقلب نشد


دوستان اینها بعد از این که این همه خیانت اینها و پشتیبانی کشورهای غربی، رادیو اسرائیل و امریکا را دیدند چرا نیامدند و فاصله‌شان را با اینها نشان ندادند؟ چرا آقای خاتمی و رفقای دیگر اینها و بعضی از آقایانی که در مجمع روحانیون مبارز هستند و ادعا می‌کنند همراه با انقلاب‌اند نمی‌آیند مرزشان را با اینها روشن کنند؟ نباید در این حادثه بزرگی که اتفاق افتاد لااقل یک بار اعلام موضع می‌کردند؟ این کار را نکردند.

وقتی این مسیر را مطالعه می‌کنیم می‌بینیم نظام به دنبال طرد اینها نبود، ولی خودشان تطرّد کردند، یعنی خودشان خواستند وارد این کشتی نجات نشوند. همین آقای محمد نوری‌زاد را ببینید. مدت‌ها در دستگاه آقا بود و به عنوان خبرنگار با ایشان این طرف و آن طرف می‌رفت. بعد شروع کرد به نوشتن نامه‌های اهانت‌آمیز متعدد. هر وقت دستگاه اطلاعاتی می‌خواست با او برخورد کند، دفتر آقا اعتراض می‌کرد و آقا می‌گفتند چون اهانت به من است رهایش کنید تا وقتی که دیگر تعداد نامه‌هایش به 20 تا و 30 تا رسید و پر از فحش و فضیحت تا دیگر خود دستگاه قضایی وارد شد، اما باز هم آقا یکی دو بار دستور دادند آزاد شود، باز بیرون آمد و شروع کرد. نوع برخورد نظام با فرزند آقای خزعلی و افرادی از قبیل او را ببینید. نظام در همه مراحلی که داشت تا موقعی که امکان و احتمال برگشت یک نفر وجود داشت، برای بازگرداندن او نهایت تلاشش را کرده است.

مثلاً در مورد زندانیان سال 88 توصیه دفتر آقا به قوه قضائیه دائماً این بود که هر کسی که فریب خورده و هر کسی که اعلام کرده اشتباه کرده است و هر کسی را که تشخیص می‌دهید اگر به کشور برگردد فتنه‌گری نمی‌کند آزاد کنید، یعنی همه این آزاد کردن با فشار دفتر رهبری بوده است، در حالی که تمایل دستگاه‌های قضایی و اطلاعاتی این بود که اینها را نگه دارند.

** غیر از موضوع حصر بعضی از افراد، افرادی هم بودند که از لحاظ رسانه‌ای دچار محدودیت‌هایی شدند تا ارتباط رسانه‌ای آنها با دشمنان قطع شود. در حال حاضر عده‌ای از آنها به صحنه بازگشته‌اند. آیا غفلتی صورت گرفته یا احتمال بروز فتنه از سوی آنها منتفی شده است؟ 

جریان فتنه نشان داد که از هر فرصتی برای بازگشتن به صحنه سیاسی کشور استفاده خواهد کرد. نظام هم از قبل اعلام کرده است که برای بازگشت کسانی که خط خود را نسبت به فتنه روشن کنند، آمادگی دارد. آیا جریان فتنه و آن جنایات و اتهاماتی را که نسبت به نظام انجام شد قبول دارند یا رد می‌کنند؟ از اینها خواسته شد بیایند و رسماً موضع خود را روشن کنند، اما اینها نخواستند این کار را انجام بدهند، چرا؟ چون احساس می‌کنند عده‌ای در خارج و داخل هستند که اگر اینها اعلام موضع کنند آنها را از دست می‌دهند، یعنی آن جریان غربی و طبقه روشنفکر وابسته داخلی را از دست می‌دهند. اینها مترصدند بدون پرداخت هزینه به صحنه سیاسی کشور برگردند. نظام هم پای اینها ایستاده است که اینها اول باید خط خود را نسبت به جریان فتنه روشن کنند و بعد وارد صحنه سیاسی شوند.

البته متأسفیم از این که بعضی از برادرانی که در دولت جدید بعضی از مسئولیت‌ها را به عهده گرفته‌اند یا به سوابق مسائل امنیت کشور واقف نیستند یا عمق فتنه‌انگیزی اینها را نمی‌دانند و از کشورهای دیگر تجاربی را نگرفته‌اند، زمینه را برای ورود این افراد به صحنه مطبوعات یا صحنه سیاسی کشور باز می‌کنند.

اما آن بخشی که به مردم برمی‌گردد، خیالمان از مردم راحت است. آقای مهندس موسوی در انتخابات 88، 33 درصد کل آرا را در کل کشور به دست آورد و در بعضی از نقاط تهران از آقای احمدی‌نژاد رأی بیشتری داشت. فکر می‌کنم ایشان در تهران 58 درصد رأی آورد. یک ماه بعد از صحبت مقام معظم رهبری در نماز جمعه تهران یعنی یک ماه بعد از 29 خرداد که نظرسنجی انجام شد، آرای ایشان از 33 درصد به 20 درصد رسید. 

** تهران؟

خیر، کل کشور. این نظرسنجی یک بار بعد از 9 دی، یعنی بعد از یک دوره تبیین و شفاف‌سازی انجام شد، چون مقام معظم رهبری گفتند فتنه گرد و خاک و غبار ایجاد می‌کند. در این فتنه به عمارهایی نیاز داریم که برای مردم روشنگری کنند. کسانی این کار را کردند و ماهیت فتنه و فتنه‌گری را برای مردم گفتند و مردم حماسه پرشور 9 دی را به وجود آوردند. در نظرسنجی‌ای که چند روز بعد از 9 دی انجام شد، نشان داد محبوبیت آقای موسوی در سراسر کشور به 9 درصد رسیده است، یعنی ریزش از 33 درصد به 9 درصد؛ لذا مردم خطشان را با اینها مشخص کردند. رسانه‌هایی هم که تلاش می‌کنند اینها را به صحنه سیاسی و مطبوعاتی کشور و مسئولین ما در بخشی از حوزه‌های فرهنگی هم نسبت به این قضیه مسامحه می‌کنند، نمی‌توانند در دل مردم جایگاهی برای اینها پیدا کنند و خود این مسئولین و روزنامه‌ها در نزد مردم منفورتر می‌شوند. اگر جای این مسئولین که خیلی از آنها افراد خوش‌سابقه‌ای هم هستند بودم، به تجربه‌های سابق نگاهی می‌کردم که مثلاً الان آقای مهاجرانی کجاست؟ چقدر محبوبیت دارد؟ افرادی که با اینها بودند کجا هستند؟ از آنها درس می‌گرفتم و حاضر نمی‌شدم به اینها میدان بدهم. 

** شما در آن جریان در شورای عالی امنیت ملی حضور داشتید. آیا حصر آقای مهندس موسوی و آقای کروبی به دلیل همین مسائلی بود که اشاره کردید یا پس از ریزش شدید طرفداران آنها و وقوف 91 درصد مردم به ماهیت جریان فتنه و سران فتنه این کار به دلیل حراست از جان آنها هم صورت گرفت؟

به دو نکته باید توجه داشت. آقای کروبی آمد که در راه‌پیمایی 22 بهمن سال 88 شرکت کند. خود ایشان یا پسرهایش گفتند یک‌سری از مردم ریختند روی سرش و خواستند او را بزنند. آقای مهندس موسوی نتوانست از دفتر کارش بیرون بیاید. بعضی از چهره‌های دیگرشان هم همین طور. به نظر من بخشی از قضیه حصر به خاطر حفاظت از جان اینها بود.

نکته دوم این که اگر جای اصلاح‌طلب‌ها بودم حتماً از جریان آقای مهندس موسوی تبرّی می‌جستم. چرا؟ چون جریان اصلاح‌طلب با پشتیبانی از جریان آقای موسوی خودش را در نزد مردم منفور کرد. اگر آقای موسوی بعد از انتخابات می‌آمد و می‌گفت ما به نتیجه انتخابات اعتراض داریم، اما چون قانون و مراجع قانونی این طور می‌گویند تبعیت می‌کنیم و می‌رفتند و یک حزب بزرگ را هم تشکیل می‌دادند، شاید حزب آنها در انتخابات بعدی رأی بالایی هم می‌آورد و یک جریان عظیمی را می‌توانستند به نفع خودشان ایجاد کنند.

** چرا این کار را نکردند؟

به خاطر فقدان تقوای حزبی.

** این جریان برای براندازی و راه انداختن انقلاب رنگین به وجود آمد یا واقعاً به خاطر نداشتن تقوا این کار را نکردند؟

بعضی اوقات موقعی که شیطان بر انسان غلبه می‌کند، انسان وقتی دارد ثروت‌اندوزی می‌کند، به یک حدی می‌رسد که دیگر نباید ریسک کند و ادامه بدهد، اما این حرص ثروت به‌قدری به او مستولی می‌شود که ریسک بعدی را می‌کند و مثل قمار همه را از دست می‌دهد. اینها به دنبال قدرت بودند و از یک لحظه‌ای دیدند که دارند از آن قدرت فاصله می‌گیرند کسی که به دنبال قدرت است کاری به خدا ندارد و شیطان بر اعمالش حاکم می‌شود. الان اعمال امریکا را نگاه کنید. امریکا با تمام قوا به افغانستان آمد و بزرگ‌ترین دشمن جمهوری اسلامی در افغانستان را از بین برد و الان مردم افغانستان طرفدار جمهوری اسلامی هستند. در عراق هم همین طور. امریکا به عراق آمد و بزرگ‌ترین دشمن جمهوری اسلامی در عراق را از بین برد. می‌خواستیم خسارت جنگ تحمیلی را بگیریم، دشمن ما به دست خودش آمد و هواپیماهایش را در کشور ما گذاشت! الان جریانی که در عراق حاکم است، جریان طرفدار نظام جمهوری اسلامی و مخالف امریکاست.

گاهی اوقات دشمن تصمیماتی می‌گیرد که ظاهراً عاقلانه به نظر می‌رسد، اما اینها تصمیمات ابلهانه گرفتند. همین امروز اگر جریان اصلاحات مرز خود را با خط فتنه مشخص کند، دو باره نزد مردم محبوب می‌شود، اما چون این کار را نمی‌کنند، هر روز منفورتر می‌شوند. اگر بعضی از اینها بیایند و سفت و محکم بگویند ما طرفدار آقای مهندس موسوی هستیم، چند نفر به آنها رأی می‌دهند؟ کسانی که رأی می‌گیرند آنهایی هستند که در نطق‌هایشان می‌گویند ما تابع ولایت فقیه هستیم و از مراجع و حاکمیت دینی مایه می‌گذارند.

شما به سخنرانی‌های آقای رئیس‌جمهور نگاه کنید. درست است که ایشان به بعضی از جریانات درون دولت قبلی اعتراض دارد ـ که ما هم داریم ـ اما مردم نگاه می‌کنند می‌بینند یک عالم دینی است که سابقه انقلابی‌گری داشته، در قضیه سال 78 آن سخنرانی را کرده، عضو جامعه روحانیت مبارز بوده است، هر جا هم که صحبت می‌کند از همان ابتدا می‌گوید از مقام معظم رهبری فاصله ندارد. بدیهی است مردم به او رأی می‌دهند. اینها بیایند بگویند رهبری را قبول ندارند. چه کسی به آنها رأی می‌دهد؟ جریان طرفدار اصلاحات هم اگر می‌خواهند در این کشور به حیات سیاسی‌شان ادامه بدهند باید خطشان را در قبال جریان فتنه روشن کنند، والا مردم به اینها رو نمی‌کنند و نظام هم اینها را قبول نمی‌کند.

در دیدار موسوی و کروبی با رهبر انقلاب چه گذشت؟/ فتنه از هر فرصتی برای بازگشت به صحنه سیاسی استفاده می‌کند/ در جلسات خصوصی‌شان می‌گویند 88 تقلب نشد

** یکی از مسائلی که در حاشیه جریان فتنه پیش آمد، پرونده کهریزک بود. بخش‌هایی را که فکر می‌کنید می‌شود به آنها اشاره کرد بفرمایید.

البته هیچ یک از اینها چیزهایی نبود که یک حاشیه مغفول یا نگفته‌ای مانده باشد. به دو سه نکته اشاره می‌کنم تا ببینید وضعیت نیروی انتظامی ما در آن اغتشاش‌ها چگونه بود. از طریق اینترنت فراخوان می‌دادند و چهار پنج هزار نفر جمع می‌شدند و شروع می‌کردند به آتش زدن و اغتشاش کردن و نیروی انتظامی طبق وظیفه‌اش می‌آمد و این افراد را محاصره و مثلاً هزار نفر را دستگیر می‌کرد. همه تلاش قوه قضائیه و فرماندهی نیروی انتظامی این بود که این هزار نفر ظرف سه چهار ساعت تعیین تکلیف شوند. بارها ناظرانی را که دبیرخانه شورای عالی امنیت می‌فرستاد، می‌دیدند که نیروی انتظامی اینها را آورده است و دارد به آنها غذا و نوشابه می‌دهد و از آنها پذیرایی می‌کند، افسران خود را هم احضار کرده‌اند و دارند از اینها بازجویی می‌کنند و دیگر ساعت دو بعد از نصف شب آنهایی را که فریب خورده و سیاهی لشکر آمده بودند، رها کرده بودند و 30 نفر افراد محرک اصلی را می‌گرفتند و به بازداشتگاه می‌بردند.

** در همه دنیا نحوه برخورد با اغتشاشات همین گونه است؟

در دنیا که بگردید کسی به این خوبی با متهم برخورد نمی‌کند. از این 800، 900 نفر آنهایی را که جوان بوده یا دختر و زن بوده‌اند، زنگ زده‌اند به تلفنی که او داده و دیده‌اند کسی گوشی را برنمی‌دارد، پلیس زن اینها را سوار کرده و ساعت یک بعد از نصف شب دم در خانه‌شان برده و تحویل داده و برگشته است. این نهایت همراهی با کسانی است که به هر حال در آن اغتشاش‌ها شرکت کرده بودند. 

این جمله آقاست که توسط دفترشان به قوه قضائیه گفته می‌شد اگر 50 نفر گناهکار آزاد شوند بهتر از این است که دو نفر بی‌گناه را نگه داریم. یعنی مثلاً 100 نفر را گرفته‌ایم و مطمئن هستیم 80 نفرشان اغتشاشگر هستند و زده‌ و در و دیوار و همه جا را خراب کرده‌اند، ولی می‌دانیم 20 نفرشان هم بی‌گناه هستند. فتوای مقام معظم رهبری این بود که همه‌شان را آزاد کنید. چرا؟ چون 20 نفر بی‌گناه داخل اینها هستند. اگر می‌توانید کار اطلاعاتی کنید و سریع اینها را از هم تفکیک کنید، این کار را بکنید، والا همه‌شان را آزاد کنید بروند.

در دیدار موسوی و کروبی با رهبر انقلاب چه گذشت؟/ فتنه از هر فرصتی برای بازگشت به صحنه سیاسی استفاده می‌کند/ در جلسات خصوصی‌شان می‌گویند 88 تقلب نشددر قضیه کهریزک هم اولین کسی که گزارش دستشان رسید آقا بودند و بلافاصله دستور دادند تعطیل شود. اگر همان روزی که آقا دستور دادند آقایان کهریزک را تعطیل کرده بودند اتفاقات بعدی نمی‌افتاد. همین آقایانی که متهم هستند، یکی از اتهاماتشان این است که چرا روزی که آقا دستور دادند، اینها آنجا را تعطیل نکردند؟ اگر تعطیل کرده بودند این اتفاقات نمی‌افتاد. 

یا مسئله آزادی‌ها، یکی از جاهایی که به قوه قضائیه و نیروهای امنیتی فشار می‌آورد که تا جایی که امکان دارد افراد را نگه ندارید و تا مطمئن نشدید کسی فتنه‌گر است و اگر بیرون برود بلوا ایجاد می‌کند، غیر از اینها همه را آزاد کنید، دفتر آقا بود. در قضیه کهریزک آن بخشی که مربوط به دفتر رهبری است، کارنامه درخشانی دارد، اما آنجایی که مربوط به مسئولین اجرایی است، متفاوت است.

از آن طرف قضیه فتنه 88 هم بگویید که فتنه‌گران قصد داشتند با به میدان آوردن مردم رهبری را وادار به عقب‌نشینی از مواضع خود و ابطال انتخابات کنند. آیا این اطلاع در مجموعه‌ها وجود داشت یا بعداً تحلیل شد؟

دستگاه‌های اطلاعاتی ده بیست روز قبل از انتخابات با توجه به قرائن موجود به نکاتی پی برده بودند. اینها کمیته صیانت از آرا را در اسفند 87 راه انداختند که آقای محتشمی و کسان دیگری هم جزو آن بودند. بعدها دائماً می‌گفتند اگر تقلب شود، اگر تقلب شود و موضوع تقلب را اینها باب کردند. ستاد 88 و شبکه‌های اجتماعی دیگری را که راه انداختند، از چشم دستگاه‌های اطلاعاتی مخفی نبود و این را رصد می‌کردند. ممکن است شخص آقای موسوی این طور نبوده باشد، اما آنهایی که کارگردان حزبی او بودند، نقشه‌شان این بود که از یک هفته قبل مردم را به خیابان‌ها بیاورند و این همان حلقه سبزی است که از میدان راه‌آهن تا تجریش درست کردند و گفتند باید اینها را حفظ کنیم. اگر در انتخابات پیروز شدیم، باید این جمعیت را در خیابان حفظ و نظام را در سنگرهای دیگر مجبور به عقب‌نشینی کنیم.

آقای موسوی در مصاحبه با اشپیگل هم این بحث را مطرح کرده بود که اگر در انتخابات پیروز نشدیم، این جریان اعتراض خود را به انتخابات انجام بدهد و به قول خودشان حق را برگرداند. آن نکته‌ای را هم که بعضی‌ها از قول سردار جعفری نقل می‌کنند همین است که ایشان گفته بودند از قبل نسبت به این که اینها چه می‌خواهند بکنند اشراف داشتیم و نظام منفعل نماند. وقتی اینها جریان 25 خرداد را راه انداختند و اغتشاشات خیابانی را شروع کردند، بسیاری از عناصر اصلی اینها دستگیر شدند، چون اطلاعات و اسناد کاملی در باره این که قرار است چه کنند در اختیار دستگاه‌های اطلاعاتی بود. این جزو افتخارات دستگاه‌های اطلاعاتی ماست که این اطلاعات را از قبل داشت، لکن چون احساس می‌کرد بعضی از افرادی که در رأس هستند ممکن است تن به جریانات حزبی و گروهی ندهند، این دستگیری‌ها را انجام نداد و پس از این که معلوم شد دنبال آن مقاصد هستند این کار را انجام داد، لذا نظام غافلگیر نشد و موقعی که داخل خیابان آمدند با آنها برخورد کرد. 

** اینها می‌خواستند از جمعیت داخل خیابان به عنوان اهرم فشار استفاده کنند؟

ما که از نیت آقای موسوی و رفقایشان اطلاع نداشتیم، اما بر جریان‌های حزبی و گروهی‌شان اشراف داشتیم و تصور نمی‌کردیم آقای موسوی و آقای کروبی با آن سوابقی که دارند تا آخر خط با اینها بروند.

موقعی که اینها به خیابان آمدند که بگویند در انتخابات تقلب و رأی شما دزدیده شده است، مهندس موسوی در تهران 5/2 میلیون رأی آورد. آنهایی که خیلی در مورد 25 خرداد اغراق می‌کنند می‌گویند 500 هزار نفر به خیابان آمده بودند، ولی برآورد ما خیلی کمتر بود. چرا دو میلیون باقی عکس‌العمل نشان ندادند؟ چرا این تحرک فقط در تهران بود و هیچ جای دیگر اتفاق نیفتاد؟ پس از سخنرانی نماز جمعه آقا این جمعیت به یک‌دهم رسید. اینها نشان می‌دهد که جریان اجتماعی پشت سر فتنه نبودند و تحلیل اشتباه غربی‌ها هم این بود که وقتی جریان 25 خرداد را دیدند، تصور کردند می‌توانند این جریان را عمومی کنند و این اعتراض را به کل کشور تعمیم ندهند، در حالی که 25 خرداد اوج‌اش بود.

اوکراین و جاهای دیگر با یک جمعیت 50، 60 هزار نفری شروع و اضافه شده و کل کشور را فرا گرفته است، اما در اینجا اوج‌اش 25 خرداد بود و به‌تدریج کم شد تا رسید به 25 بهمن سال 89 که حول و حوش 3 هزار نفر بودند. معلوم می‌شود پس این یک جریان مردمی نبوده است و تحلیل غربی‌ها هم که تصور کرده بودند در داخل کشور ما می‌توانند انقلاب مخملی راه بیندازند، تحلیل غلطی بوده است. چرا؟ چون جمهوری اسلامی و مردم ما را نشناخته‌اند.

** مشی مدیریت رهبری انقلاب در باره جوانان و نسل سوم انقلاب از دیدگاه شما چیست؟ 

من چون مدتی هم خدمت مقام معظم رهبری بوده‌ام، به نظرم می‌رسد یکی از لذت‌بخش‌ترین جلساتی که مقام معظم رهبری دارند و این را از نشاط ایشان می‌توان فهمید جلسه‌ای است که با خانواده شهدا و ایثارگران دارند. یکی هم اقشار مردم عادی است که بسیار به ایشان اظهار علاقه می‌کنند و یکی هم جلساتی است که با جوانان، دانشجویان، نخبگان و اساتید دارند. این جلسه با بقیه جلسات متفاوت است. یک جلسه سه ساعته است و یک ساعت و نیم دو ساعت جوانان می‌آیند و خیلی راحت صحبت می‌کنند. حضرت آقا هم با دقت گوش می‌دهند و بعد صحبت می‌کنند. 

در هر ماه رمضان جلسات خاص اساتید، دانشجویان، شعرا و... وجود داشته است. جلساتی که مقام معظم رهبری با نخبگان علمی، صنعتی، دانشگاهی و... داشته‌، بسیار زیاد بوده‌اند. همیشه هم آقا در این جلسات چهار پنج محور را به اینها سفارش می‌کردند. محور علم‌آموزی و این که استعدادهای علمی‌شان را بروز بدهند و بارور کنند. نکته دوم ایجاد خودباوری در جوانان و این که ما می‌توانیم . این که شما از غربی‌ها هیچ کم ندارید و حتی میانگین هوشی شما از آنها بالاتر است. محور سوم تقویت ایمان دینی و اتکال به خداست که علت پیروزی و پیشرفت شما همین ایمان به خدا و اتکال به خدا و تقویت روحیه ایمانی شماست. محور چهارم دادن روحیه جهادی است، یعنی دشمن در میدان است و شما هم باید به میدان بروید. 

روحیه جهادی جایی به کار می‌آید که دشمن حضور داشته باشد که ممکن است صحنه اقتصادی، فرهنگی و... باشد. آقا این چهار محور را در همه این جلسات گوشزد می‌کردند. نتیجه این همه ملاقات‌ها، بحث‌ها و پیگیری‌های مقام معظم رهبری به وجود آمدن نسلی است که امام را ندیده و درک نکرده‌اند و اغلب متولد سال 60 به بعد هستند، اما این نسل در صحنه نشر، فرهنگ، هنر، فضای مجازی، علم و... حضور دارند. اشاره کردم متوسط سن دانشمندان هسته‌ای ما 30 سال است. اینها امام را درک نکرده‌اند و امام را از زبان مقام معظم رهبری شناخته‌اند و واقعاً حاصل مدیریت این 25 سال رهبری ایشان هستند و توانسته‌اند اینها را به صحنه بیاورند و ما اینها را به عنوان گل‌هایی که دارند می‌شکفند و بار و میوه می‌دهند، می‌بینیم.

خوب است به مقام معظم رهبری و کسانی که در مقابل ایشان ایستاده‌اند از منظر خط امام نگاه کنیم. خیلی‌ها که از امام فاصله گرفته‌اند، می‌گویند ما در خط امام هستیم. خط امام که در وصیت‌نامه سیاسی ایشان دقیقاً تبیین شده است و بنده به چند سر خط اشاره می‌کنم.

استکبارستیزی؛ ولایت فقیه که امام در این زمینه بحث مفصلی دارند و بسیار می‌گویند ولایت فقیه هنر امام است، حاکمیت دینی، نفی لیبرال دموکراسی، حمایت از مسلمانان و مستضعفین جهان، ایستادگی در مقابل زیاده‌خواهی‌های امریکا و ابرقدرت‌ها، نفی آزادی‌های مبتذل غربی، پافشاری بر ارزش‌های اسلامی، عدالت اجتماعی، مبارزه با رانت‌خواری و فساد. این خطوط اصلی خط امام است که مقام معظم رهبری هم روی آنها پافشاری کرده‌اند. در آنجایی که بعضی‌ها با مقام معظم رهبری فاصله گرفته‌اند سر چه چیزهایی بوده است؟ غیر از این بوده است که ایشان روی این سرفصل‌ها پافشاری کرده‌اند؟ اگر آقا می‌گفتند حاضریم در مقابل امریکا کوتاه بیاییم خیلی از اینها برمی‌گشتند. اگر آقا می‌گفتند ارزش‌های اسلامی خیلی برایمان مهم نیست و ما تساهل و تسامح داریم که روی این چیزها حرفی نداشتند. آقا و نظام جمهوری اسلامی تاوان پافشاری روی خطوط اصلی خط امام را پس می‌دهند. به نظر من این موضوع باید تبیین شود، یعنی باید برای جامعه جوان روشن شود کسانی که دم از خط امام می‌زنند، اما پشت پرده به آن شمشیر می‌زنند چه کسانی هستند. 

** شما جزو فرماندهان اصلی انقلاب و جنگ بوده‌اید. به نسل سوم انقلاب اشاره کردید. الان بخش زیادی از افرادی که چه در بخش‌های تخصصی و چه در زمینه‌های دفاعی رزمی سپاه کار می‌کنند، از این نسل هستند. اینها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

همیشه هم دغدغه مقام معظم رهبری و هم دغدغه حداقل فرماندهی موجود سپاه همین نکته‌ای است که به‌درستی اشاره کردید و نکته مهمی است. مقام معظم رهبری همواره تأکید می‌کنند که باید فکری به حال نسلی کنید که امام و بعد هم جنگ را ندیده‌اند، چون خود جنگ محیطی بود که افراد در آن تربیت می‌شدند. طرف به جبهه می‌آمد و همواره خود را در میدانی می‌دید که هر لحظه باید منتظر شهادت می‌بود. خیلی فرق می‌کند که فردای آن روز دیگر زنده نماند.

می‌گویند این که امام فرمودند این بچه‌ها یک شبه ره صد ساله را رفتند یعنی چه؟ فرمودند عرفا مراحل هفت‌گانه را در مسیر نیل به حق طی می‌کنند، اما این بچه‌ها این مسیر را در یک شب طی کردند و به مرحله آخر یعنی فنای فی الله رسیده‌اند. حالا نسلی که چنین عوالمی را تجربه نکرده دغدغه اصلی مقام معظم رهبری و فرماندهان است. واقعاً کار سختی است. البته تلاش زیادی دارد می‌شود و ما در سپاه رویش‌های بسیار زیادی داشته‌ایم. اگر به جوانان صنایع موشکی نگاه کنید، اکثراً 30، 35 ساله هستند. البته این که افرادی را که در آن فضای شهادت نبوده‌اند با آن فضا تربیت کنید کار بسیار سختی است، لکن مقام معظم رهبری بر این امر تأکید دارند و فرماندهان سپاه در رده‌های مختلف این دغدغه را دارند. از جمله سردار جعفری همت خود را معطوف به تربیت جوانان مؤمن نسل آتی کرده است. امیدواریم بتوانیم در این راه موفق شویم. 

** سؤال آخر هم که شاید از نظر زمانی با سؤالات قبل متفاوت باشد، در خاطرات آقای رحیم صفوی می‌خوانیم که در ماجرای 18 تیر 78، آشوبگران داشتند به سمت بیت رهبری می‌آمدند و ما به وزارت کشور پیغام دادیم و آنها برگشتند که نشان‌دهنده هماهنگی وزارت کشور و اغتشاشگرهاست.

آن موقع معاون سیاسی وزارت کشور آقای تاج‌زاده بود که با اینها ارتباط داشت، یعنی ایشان و وزیر علوم وقت آقای معین اگر می‌خواستند جریان 18 تیر 78 را کنترل کنند خیلی راحت می‌توانستند. اول یک حادثه 100 نفره بود، بعد دفتر تحکیم وحدت که رفقای اینها بودند آمد پشت سر قضیه ایستاد. آن موقع سردار حق‌طلب فرمانده حفاظت انصار بود. به اطلاع ایشان رسیده بود که اینها دارند می‌گویند ما داریم به سمت خیابان جمهوری می‌آییم که از آنجا به سمت بیت رهبری بروند. ایشان هم نیروهای خود را لب خیابان جمهوری مستقر کرد و گفت خط قرمز ما لب خیابان جمهوری است و اگر کسی پایش را از این خط این طرف بگذارد، با او برخورد می‌کنیم. به وزارت کشور هم اعلام کرد. معلوم است که آقایان در وزارت کشور به آنها منتقل کردند.

** از شیرینی‌های ایامی که حفاظت حضرت آقا به عهده‌تان بود بگویید.

از شیرین‌ترین ایام خدمتم، خدمت در محضر مقام معظم رهبری بوده است. البته بعد از جنگ هیچ وقت به اندازه آن موقع کار نکردم. حجم کار در آن دوره از همه دوره‌ها بیشتر بود، ولی لذت‌بخش‌ترین دوران خدمتم بوده است. آقا بیش از اندازه نسبت به افرادی که در کنارشان هستند محبت دارند و همه را شرمنده خودشان می‌کنند. اخلاق ایشان نسبت به اطرافیان و کسانی که با ایشان کار می‌کنند، همه را شرمنده ایشان می‌کند. البته ما که لایق نبودیم، ولی شاید توانسته باشیم یک چیزی یاد بگیریم. اگر بتوانیم به چیزهایی که از ایشان یاد گرفتیم عمل کنیم برکات زیادی نصیبمان خواهد شد.

  • ۰ نظر
  • ۱۷ تیر ۹۳ ، ۰۰:۰۵
  • ۶۷۶ نمایش
  • ابناء الزهرا (سلام الله علیها)

-این روزها و همزمان با اولین سالگرد پیروزی روحانی در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، تعریف رابطه اصلاحات و اعتدال بار دیگر به نقل محافل سیاسی کشور به خصوص در میان اعتدالیون و اصلاح‌طلبان تبدیل شده است.

برخی رابطه اصلاحات و اعتدال را یک عاشقانه زیبا می‌دانند که در نهایت فرزندی مشترک را به ارمغان خواهد آورد و از سوی دیگرعده‌ای آن را رابطه سودپرستانه می‌دانند که در نهایت به تبدیل شدن پُلی برای عبور دیگری خواهد انجامید.

*اعتدال به عنوان میناتوری از اصلاح‌طلبی اصیل

به طور حتم حسن روحانی نیز به عنوان رئیس‌جمهور یازدهم از اهمیت تعریف این رابطه بهتر از هر کس دیگری مطلع است و شاید هنوز صدای فریاد برخی حاضران هنگام ادای احترام به مرقد بنیانگذار کبیر انقلاب حضرت امام (ره) در اولین روز پس از پیروزی در انتخابات برای حضور «محمدرضا عارف» کاندیدای مستعفی اصلاح‌طلبان در ترکیب اصلی دولت را به خاطر داشته باشد اما در این میان به نظر می‌رسد، فعالان اصلی جبهه اصلاحات به گونه‌ای دیگر می‌اندیشند و هیچگونه افتراقی بین اندیشه اعتدال و اصلاح‌طلبی را به رسمیت نمی‌شناسند.

تفکری که در آن اعتدال تنها نمونه میناتوری از اصلاح‌طلبی اصیل به شمار می‌رود.

*روحانی به نفع خاتمی کناره‌گیری می‌کرد

به عنوان مثال محسن آرمین از اعضای سازمان منحله مجاهدین انقلاب اسلامی ایران در گفت‌وگویی با نشریه آفتاب یزد که در هفتم خرداد ماه سال جاری منتشر شده است، رای مردم در انتخابات 24 خرداد ماه بیان همان مطالبات قدیمی تاریخی اصلاح‌طلبانه در دایره محدودتر عنوان می‌کند.

وی در ادامه اعتدال را در واقع در برگیرنده بخشی از خواسته‌ها، اهداف و آرمان‌هایی است که جامعه ایران در چارچوب جنبش اصلاحی دنبال می‌کند، تعریف کرده و حتی از امکان کناره گیری روحانی به نفع خاتمی در صورت حضور رئیس‌جمهور اسبق سخن می‌گوید.

 

*روحانی در زمین و مسیر اصلاح‌طلبی با مشی اعتدالی

عبدالواحد موسوی لاری از اعصای مجمع روحانیون مبارز نیز در مصاحبه دیگر در خردادماه سال جاری با روزنامه آرمان این نظر را تایید می‌کند و با اشاره به این که انتخابات ریاست‌جمهوری سال92 نشان‌دهنده زنده و پویابودن جریان اصلاح‌طلبی و درجه تاثیرگذاری بالای آن در سرنوشت کشور است، می‌گوید: «آقای روحانی به صراحت و قاطعیت تابلوی اصلاح‌طلبی را سرلوحه کار خود قرار داده بود و بدون اینکه ادعا کند عضوی از جریان اصلاح‌طلبی است و بر آرمان‌های اصلاح‌طلبی تاکید و پافشاری می‌کرد».

وی درادامه مدعی می‌شود:« شعارهایی که روحانی در تبلیغات انتخاباتی مطرح کرد و امروز نیز در گفتار و رفتار به آن پایبند هست، شعارها و آرمان‌های اصلاح‌طلبی است و بنابراین روحانی بدون اینکه خود را اصلاح‌طلب معرفی کند، در زمین و مسیر اصلاح‌طلبی با مشی اعتدالی حرکت می‌کند».

صادق زیبا کلام نیز در مصاحبه‌ای که روز دوم تیرماه انجام شد به صراحت این نکته را مورد تاکید قرار می‌دهد که «"اگر و اگر" بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان به سمت آقای روحانی نرفته بود آقای روحانی فی‌نفسه یکی دو میلیون رای بیشتر نداشت.»

با چنین تعریفی از اعتدال عملا مسئله رابطه این مشی و خط فکری  با اصلاحات جایگاهی در فضای سیاسی کشور نخواهد داشت چرا اصلاح‌طلبی محاط بر اعتدال است و اعتدالیون فاقد یک نحله سیاسی و فکری جداگانه هستند ولی آیا اصلاح‌طلبان اعتدالیون را همواره این چنین "خودی" فرض می‌کردند؟

*گرای توپخانه اصلاح‌طلبان بر روی اعتدال

گذشته چراغ آینده است و تجربیات قبلی همواره  به عنوان محکی برای سنجش صداقت سلوک فعلی افراد شناخته می‌شود و مشی اعتدال نیز به عنوان یک جریان و نحله فکری فراز و فرودهای فراوانی در طول تاریخ حیات خود  داشته است.

شاید پاییز و زمستان سال 1378 را بتوان به عنوان اولین تاریخ جدی حضور جریان اعتدال در فضای سیاسی کشور محسوب کرد. زمانی که حزب اعتدال و توسعه به عنوان یک بازیگر جدی وارد عرصه انتخابات مجلس ششم شورای اسلامی شد.

بنیانگذاران حزب عدالت و توسعه درپاییز همان سال و پس از دیدار با هاشمی رفسنجانی درعملی کردن تصمیم خود  برای حضور در انتخابات جدی‌تر شدند و در قالب یک فهرست جامع در انتخابات شرکت کردند که بعدها محمدباقر نوبخت از همین فهرست به عنوان نماینده مردم رشت در مجلس ششم فراکسیون اعتدال را تشکیل داد.

صرف‌نظر از نتیجه انتخابات،  رصد فضای مطبوعاتی و رسانه‌ای آن زمان این نکته را می‌رساند که حضور این فهرست و به خصوص هاشمی رفسجانی که عملا پرچمدار اصلی آن جریان محسوب می‌شد، تاثیری قابل توجه در جهت‌گیری توپخانه رسانه‌ای جریان تندروی اصلاح‌طبان داشت.

 

*"پهلوان اکبر" وارد می‌شود

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در دیدار با بنیانگذاران حزب اعتدال و توسعه با تاکید بر این که « اداره کشور توسط یک جناح برای کشور فاجعه‌انگیز است، اتحاد همه نیروهای معتدل در دو جناح برای  توسعه سیاسی- اقتصادی و تقویت ستون‌های نظام را خواستار شد».

در آن زمان اتفاقاتی همچون وقایع کوی دانشگاه در تیر ماه سال 1378، تندروی‌های بی حد و حصر رسانه‌ای و حرکت‌های  ساختارشکنانه  اصلاح‌طلبان تندرو بسیاری از دلسوزان نظام از جمله هاشمی رفسنجانی را به تکاپو برای ارائه راهکارهایی جهت خروج فضای سیاسی کشور از آن وضعیت انداخته بود.

مطرح کردن جریان اعتدال به عنوان یک خط جدید سیاسی و معرفی آن از سوی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در یکی از خطبه‌های نماز جمعه به سرعت مرجع ضمیر خود را پیدا کرد و وظیفه تخریب آن به اکبر گنجی قهرمان آن روزهای رسانه‌های اصلاح‌طلب محول شد.

*تیراژ ششصد هزار تایی «عالیجناب سرخ‌پوش» تا انتخابات مجلس

اکبر گنجی که به تعبیر سعید حجاریان تئوریسین جریان اصلاح‌طلب در روزهای اعتصاب غذای وی «پهلوان اکبر» نامیده شد، لیدر اصلی جریان اصلاح‌طلب در بهار ادعایی مطبوعات آن زمان بود.

وی که در اوایل دهه هفتاد به حلقه کیان که اتفاقا ارتباط نزدیکی نیز با اشخاصی همچون سعید حجاریان، محسن آرمین، علوی، عمادالدین باقی، مرتضی مردی‌ ها، آرش نراقی، ابراهیم سلطانی، محسن سازگارا، جواد کاشی، حسین قاضیان، ناصر هادیان، مصطفی تاج‌زاده داشت، پیوست.

گنجی  که به علت سخنرانی توهین‌آمیز خویش در دانشگاه شیراز تحت عنوان «تلقی فاشیستی از دین» مدتی در زندان به سر می‌ برد، بعد از آزادی و آغاز دوران اصلاحات عضو شورای سردبیری نشریه "راه نو" و نیز برخی از روزنامه‌های زنجیره‌ای آن دوران از جمله صبح امروز، خرداد، فتح و برخی روزنامه‌های دیگر درآمد و یادداشت‌های وی گاه در ده روزنامه به صورت همزمان چاپ می‌شد.

شاید بتوان دوران اوج وی را زمان انتشار کتاب "عالیجناب سرخپوش و عالیجنابان خاکستری" دانست که با همت وزارت ارشاد دوران مهاجرانی و تا پیش از انتخابات مجلس ششم به تیراژ ششصد هزار جلد رسید.

کتابی که انتشارهمزمان  آن با اعلام آمادگی شخصیت اصلی آن برای حضور در انتخابات مجلس و معرفی اعتدال به عنوان یک جریان جدید در کشور سخت معنی‌دار شد.

*گنجی : اعتدال مشکلات جدی تئوریک دارد

یکی از مهم‌ترین فصل‌های مهم این کتاب که به صورت مستقیم به اعتدال و نظریات پیرامون آن می‌پردازد، بخش «فقر و مسکنت نظریه اعتدال» که شامل صفحات 157 تا 177است.

در این فصل از کتاب اعتدال به عنوان یک معیار نامشخص برای داوری ذکر می‌شود که مشکلات ساختاری جدی تئوریک دارد.

در این باره گنجی در صفحه 161 این کتاب با اشاره به اینکه حد وسط معیار دقیقی نیست تا بتوان بر اساس آن یک سیستم اخلاقی را سامان داد،  می‌نویسد: «حد وسط در مقام تشخیص به نظر سلیقه و منش افراد و نیز به اوضاع و احوالی که در آن قرار می‌گیرند بستگی دارد. یک رفتار را ممکن است یک نفر مصداق افراط دیگری مصداق تفریط و سومی مصداق حد وسط بدانند و هیچ ملاکی برای داوری بین این سه نظر وجود ندارد».

وی با اشاره به اینکه ملاک همگانی و عینی برای تشخیص این حد وجود ندارد در بخشی از صفحات 164 می‌نویسد:«کل نظریه اعتدال فاقد هیچگونه دلیل عقلی یا تجربی است».

گنجی در صفحه 166 نیز آورده است:«حتی با وجود اینکه در برخی از روایات دینی اعتدال به عنوان یک پیش فرض دینی مطرح شده اما در برخی از آیات حتی به جای میانه‌روی بر سبقت‌جویی نیز تأکید شده است.»

*معیاری برای تشیخص کندروی و تند روی وجود ندارد

گنجی در بخش دیگری از این فصل و در صفحه 166می‌نویسد:«نظریه اعتدال معیار پیشینه‌ای برای تمیز اعتدال از افراط و تفریط عرضه نمی‌دارد از این رو هر فرد یا هر گروهی در عمل خود را مصداق اعتدال و مخالفان را افراط‌گرا یا تفریط‌گر می‌دانند. دیگران افراطی هستند چرا که با افکار و رفتار من مخالفند اما مشکل آن است که نظریه اعتدال هیچ معیار ذهنی برای تشخیص این امور در اختیار نمی‌دهد و لذا اثبات تندروی و کندروی یا چپ‌روی یا راست‌روی یا معتدل بودن بر مبنای این تئوری کاری غیرممکن است».

البته نویسنده عالیجناب سرخ‌پوش و عالیجنابان خاکستری در ادامه این‌گونه می‌نویسد:« این سخنان به معنای مخالفت با اعتدال و دفاع از افراطی‌گری نیست اما هیچ معیار پیش‌بینی برای تشخیص تندروی، افراطی‌گری، راست‌روی و چپ‌روی وجود ندارد و در نهایت توسل به این مفاهیم به خودخواهی و خودشیفتگی منتهی شد چرا که هر فرد یا گروهی خود را قطب عالم سیاست فرض کرده و دیگران را به میزان فاصله‌ای که از خود دارند افراطی یا تفریطی می‌خوانند».

*عالیجناب سرخ پوش مصداق اعتدال است؟

گنجی در ادامه این فصل و در صفحه 167 با اشاره مستقیم به هاشمی رفسنجانی که مطرح کننده اصلی این بحث در فضای سیاسی کشور است، می‌نویسد:« آیا عالیجناب سرخپوش با رفتارهایی که تا کنون داشته مصداق اعتدال است یا اعتدال‌گراست؟ آیا زبان تحلیل‌گر و دشمن‌خوان هاشمی رفسنجانی از اعتدال حکایت دارد. آیا استفاده هاشمی از تریبون نمازجمعه و صدا و سیما برای انتخابات معیاری از اعتدال است».

نویسنده در ادامه این فصل برخی از مطالب تاریخی را به عنوان عدم صلاحیت هاشمی رفسنجانی برای مطرح کردن بحث اعتدال مطرح می‌کند و در صفحه 171 می‌نویسد: «برخی از دل‌نگرانان تندروی و انقلابی‌گری در مرحله اول مصلحت را جایگزین حقیقت کردند اما در مرحله بعد مصلحت را فراموش کردند و به جای نشان دادن اینکه انتشار فلان‌ فکر یا فلان یادداشت برخلاف مصلحت بوده به دنبال کشف انگیزه‌های نفسانی مصلحان روان شدند».

گنجی ورود مفاهیمی همچون تند و افراطی به واژگان سیاسی کشور را جلوگیری از انتشار برخی حقایق عنوان می‌کند.

*اعتدال زمینه‌ای برای به خطر اندختن مردم‌سالاری و آزادی تمام عیار

در نهایت نویسنده عالیجناب سرخپوش در صفحه 175 این کتاب اعتدال را زمینه‌ای برای به خطر انداختن مردم‌سالاری و آزادی تمام عیار عنوان می‌کند.

انتشار این فصل به همراه بخش‌های دیگری از این کتاب همچون «هاشمی‌رفسنجانی و دموکراسی»، «روشن‌فکران و گفتمان عالیجناب سرخپوش» پاسخی محکم به اعتدال و نظریه مطرح شده از سوی هاشمی رفسنجانی بود.

*میانه‌روی که زیر بهمن تند روی له شد

البته در این میان برخی شخصیت‌های اصلاح‌طلب نیز بودند که از حضور جریان اعتدال در انتخابات استقبال کرده و در دوره‌های مختلف همچون جریان فتنه در سال 1388 تلاش می‌کردند تا از برخی تندروی‌ها در جبهه اصلاحات جلو گیری کنند، اما عملا تلاش‌های زیر بهمنی از فشار جناح های تندرو اصلاح‌طلب دفن شد و به جایی نرسید.

البته فشار اصلاح‌طلبان تندرو به هاشمی تا بدین جا خاتمه نیافت بلکه فضاسازی‌های رسانه‌ای تا بدان جا ادامه یافت که حضور هاشمی با شعار اعتدال به عنوان نوعی عقب‌گرد برای فضای سیاسی کشور تلقی شد.

محمدرضا جلایی‌پور در هفتم دی ماه 1378 طی سخنانی در جمع دانشجویان دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی و پیش از انتخابات می‌گوید: « از حضور هاشمی نباید ترسید،‌ زیرا وی نمی‌تواند جلوی روند کنونی اصلاحات را در ایران بگیرد. تحولات اصلاحی در ایران تا این اندازه شخص محور نیست که با حضور کسی، کند یا تند شود و هرگز، به عقب نیز باز نمی‌گردد».

*هاشمی عقب می‌کشد

عباس عبدی نیز طی سخنانی در 14 دی ماه 1378هاشمی رفسنجانی را از سال 1372 دیگر یک رئیس‌جمهور به تمام معنا نمی‌داند و می‌گوید: «در ابتدای ریاست جمهوری خود گفته بود که خواستار یک کابینه سیاسی نیست و می‌خواهد یک کابینه کار داشته باشد در حالیکه بعدا مشخص شد وزرای او اهل کار هم نبودند».

علی شکوری‌راد نیز در 20 دی‌ماه همان سال و در جمع دانشجویان در سخنانی مشابه تحلیلی این‌گونه ارائه می‌دهد و می‌گوید« افراد مخالف توسعه سیاسی می‌خواهند با دعوت از آقای هاشمی، شرایط توقف توسعه سیاسی را پدید آورند».

کار در نهایت به جایی می‌رسد که بعدها هاشمی از حضور در ادامه رقابت‌ها انصراف می‌دهد و در موقعیت‌های گوناگون به عنوان یکی از خاطرات تلخ خود برای حضور در عرصه سیاسی یاد می‌کند.

*آیا تاریخ تکرار می‌شود

از سال‌های 1378 تا کنون زمان زیادی گذشته است، دو دولت عوض شده‌اند و دولت جدید با شعار اعتدال میدان‌دار ادامه کشور است.

به نظر می‌رسد، اصلاح‌طلبان هم چنان همکاری خود را با دولت اعتدال ادامه خواهند داد، اما شاید زمانی برسد که همچون سال‌های نه چندان دور باز هم اعتدال مانعی در برابر آزادی و دموکراسی مطلق شود.

پاسخ به این سؤال به طور حتم نیاز به زمان دارد، اما اصلاح‌طلبان نه می‌توانند تعلق فکری خود را به نویسنده عالیجناب سرخ پوش منکر شوند و نه موضعی که در مقابل اعتدال و اعتدالیون داشته‌اند. شاید باز هم تاریخ تکرار شود.

  • ۰ نظر
  • ۰۴ تیر ۹۳ ، ۱۲:۳۲
  • ۷۱۸ نمایش
  • ابناء الزهرا (سلام الله علیها)

خاطرات سال 1369 هاشمی رفسنجانی با عنوان اعتدال و پیروزی منتشر شد. اما رادیکال ها در این خاطرات چه کسانی هستند؟ هرچند دقیقا مشخص نیست منظور هاشمی از اعتدال چیست و کدام عملکرد و کارنامه ی خود را پیروزی می داند. مشخص نیست او مذاکرات با عراق و آزادشدن اسراء را پیروزی می داند یا سازندگی کشور بعد از جنگ را، اما هاشمی در این سال هم نشان درجه یک فتح را دریافت کرد و هم اسراء آزاد شدند و به میهن بازگشتند و هم هاشمی بسیار از واژه ی رادیکال ها استفاده می کند که نقطه ی مقابل اعتدال است. مفهوم و اصطلاح رادیکال حدود 32 بار در خاطرات هاشمی مطرح شده است. اما رادیکال ها چه کسانی هستند و چرا در لسان هاشمی به رادیکال معروف شده اند؟

رادیکال ها چه کسانی هستند؟

با توجه به خاطرات هاشمی که با عنوان اعتدال و پیروزی منتشر شده در می یابیم عنوان رادیکال از سوی هاشمی به طیفی اطلاق می شده که همواره نقش مانع تراشی و مانع سازی را در مقابل دولت هاشمی ایفا کرده می کردند. سال 1369 از چند جنبه قابل توجه و بررسی است. توجه به این شرایط زمانی درک بسیاری از زوایای پنهان خاطرات هاشمی را مشخص می کند. شروع دوره ی ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، اتمام جنگ و آغاز دوران سازندگی، اولین سال رهبری آیت الله خامنه ای، حمله ی عراق به کویت،‌ مذاکره با عراق برای آزادسازی اسرا و همچنین آرایش جدید نیروها و جریان های سیاسی بعد از رحلت امام (ره) و ... را     می توان از مختصات اصلی سال 1369 دانست. با درک این واقعیت ها منظور هاشمی از رادیکال ها بیش از پیش مشخص شود.

هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور ایران در سال 1369 سردار سازندگی شد. او از یک طرف رئیس جمهور ایران شد و از طرف دیگر به عنوان رابط و واسطه ی گروه های سیاسی با حاکمیت عمل می کرده است. این نقش هاشمی در بین نیروهای انقلاب از ابتدا بوده و با توجه به سیره ی رفتار سیاسی هاشمی وی همواره تلاش می کرده به عنوان واسط بین گروه های سیاسی عمل کند. از این رو این مطلب در خاطرات سیاسی هاشمی رفسنجانی موج می زند که خود را مظهر اعتدال و میانه روی می داند و گروه های دیگر را به تندروی و کندروی متهم می کند. (جمعی از سران رادیکال ها آمدند. از عدم حمایت من از آنها گله کردند؛ گفتم با رهبری مخالفت نکنند و صادقانه حامی دولت باشند، ‌تا توقع حمایت از طرف ما را داشته باشند. (367)) (آقای یدالله اسلامی توصیه هایی در جهت ارتباط بیشتر با رادیکال ها، برای جلوگیری از انحراف و اشتباه آنها داشت و مدعی بود که همه معترف اند که نقش من، ‌منحصر به خودم است و کس دیگری نیست که بتواند این نقش را ایفا کند. (467)

این نکته در خاطرات منتشر شده ی قبلی هاشمی نیز خود را نشان داده است. همچنین ترکیب دو دولت هاشمی نشان از این است که هاشمی تلاش می کرده تا از هر دو جناح در دولت خود استفاده کند و برای مدیریت کابینه از اقتدار سیاسی خود بهره ببرد. تنها فرد سیاسی کابینه خودش باشد و تمام کار سیاسی را خود بر عهده بگیرد.

چرا رادیکال ها بروز و ظهور یافتند؟

بعد از رحلت امام خمینی (ره) جناح چپ انقلابی که متشکل از گروه هایی نظیر مجمع روحانیون مبارز، جناح خط امام(ره) و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی بود؛‌ در تعریف رابطه ی خود با رهبری نظام دچار تعلل شد. این گروه ارتباط عاطفی با شخصیت حضرت امام خمینی (ره) داشتند و نمی توانستند نسبت خود را با رهبری جدید تعریف کنند از این رو دچار نوعی انزوای سیاسی شده و فعالیت سیاسی را رها کردند. از طرف دیگر به دلیل عدم وجود چهره های برجسته ی علمی و فقهی در میان این جناح سیاسی باعث شد تا ورود آنان در نهادهایی فقهی نظیر شورای نگهبان یا مجلس خبرگان رهبری دچار مشکل شود؛ عاملی که به تبدیل شدن آنان به عنوان عنصری نامطلوب دامن می زد. نکته ی جالب آن است که این گروه در نظر هاشمی رادیکال هستند. لحن هاشمی نشان دهنده و حاکی این برداشت است: (آقای فخرالدین حجازی، نماینده تهران در مجلس آمد. گزارش سفر به شرق را داد و گفت که مسلمانان منطقه به شدت طرفدار انقلاب ایران هستند. او خواستار حمایت نهضت های اسلامی با امکانات مادی شد. از تضعیف رادیکال ها با سیاست رهبری و عمل کارکنان بیت رهبری اظهار نگرانی کرد. گفتم آنها که قبل از رهبری ایشان، ‌به نوعی اشیان را آزار می دادند،‌ اکنون باید جبران عمل گذشته خود، اعتماد ایشان را جلب کنند)  ص 62

در دوره ای از خاطرات هاشمی رفسنجانی در سال 1369 تکرار واژه ی رادیکال ها به صورت مرتب و متعدد تکرار می شود. این تکرار مربوط به انتقادات جناح چپ انقلابی علیه برخی از فعالین سیاسی جناح مقابل از یک طرف و از طرف دیگر تحرکات جناح ها برای حضور در انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری بوده است. همین طور در جریان حمله ی عراق به کویت نیز بین این جناح و دیدگاه نظام تفاوت قائل وجود داشت و از طرف دیگر تصمیم شورای نگهبان برای سنجش توان اجتهاد داوطلبین حضور در خبرگان رهبری باعث فعال شدن این طیف شوند هما نهایی که در خاطرات 69 هاشمی موسوم به رادیکال ها شدند. (آقای مصطفی مؤذن زاده نماینده کرمان آمد؛ در جهت توجیه رادیکال ها و وفاداری آنها به دولت و نظام و لزوم پیش بینی آلترناتیو برای حکومت از میان وفاداران نظام، مطالبی گفت. ص 80) ( اعضای شورای نگهبان اتومبیل حفاظتی خواستند. آقای محمد امامی کاشانی از کارشکنی های رادیکال ها گفت. (100(ناهار آقای عباس واعظ طبسی،‌تولیت آستان قدس رضوی،‌مهمانم بود. درباره امور کشور مذاکره داشتیم؛ ‌از تندروی رادیکال ها انتقاد داشت. (124) (شب مهمان آقای خامنه ای بودم. درباره ی اقدامات اخیر شورای نگهبان که منجر به مردود شدن جمعی از رادیکال ها در نامزدی مجلس خبرگان شده است، ‌مذاکره کردیم. امروز در مجلس اعتراض کرده اند و آقای قرائتی خبر داد که آقای غفاری در مسجدش گفته که مجمع روحانیون مبارز تصمیم گرفته اند. انتخابات را تحریم کنند. نظر آیت الله خامنه ای این است که این اقدام به ضررشان تمام می شود؛ ‌قرار شد که به دو طرف تذکر داده شود. (ص 316)

 

اعتدال یا رادیکال؟

جالب آن است که تقریبا طیفی که در خاطرات هاشمی جزو گروه رادیکال ها بودند، امروز جزو مشی اعتدالی بوده و جزو نزدیکان هاشمی رفسنجانی محسوب می شوند و رهبری سیاسی هاشمی را پذیرفته اند. (آقای علیخانی آمد. برای کارهای عمرانی اطراف قزوین استمداد کرد و از جریان اخیر مجلس خبرگان که ضربه ای به مجمع روحانیون بود، اظهار ناراحتی نمود و از من خواست برای دلجویی از آنها فکری کنیم. جلسه مجلس شورای اسلامی،‌برای اولین بار در تاریخ انقلاب، ‌به خاطر خودداری جمعی از نمایندگان به خاطر اعتراض به برنامه هیأت رییسه، به رسمیت نرسید. طبق گزارش ها، ‌اظهارات تندی از طرف رادیکال ها علیه خط مقابل شده است. (ص 323) (آقایان عبدالواحد موسوی لاری، مجید انصاری و اسحاق جهانگیری آمدند. از حذف رادیکال ها از مجلس خبرگان اظهار نگرانی نمودند و از رهبری،‌ به خاطر عدم حمایت از آنها گله کردند؛ ‌توضیحاتی برایشان دادم و گفتم لازم است اعتماد رهبری جلب کنند. قرار شد جلسه دیگری داشته باشیم. (ص 337)

(شب نمایندگان مجلس و وزرا مهمانم بودند؛ جلسه خوبی بود.. چند نفر از نمایندگان سؤال و انتقاد مطرح کردند و آقای مهدی کروبی،‌ رییس مجلس شورای اسلامی هم ضمن ستایش از من، ‌از مسایل مربوط به انتخابات مجلس خبرگان انتقاد کرد و از حذف دوستانش و خودش و نیز عدم حمایت من گله کرد. من صحبت مفصلی کردم. وضع منطقه را گفتم و انتقادات را پاسخ دادم. رادیکال ها از مطلب خطبه ی جمعه اخیر من نارحت اند؛ آن را به خودشان گرفته اند؛ قانعشان کردم که نباید به خود بگیرند. منظور مخالفت با تتندروی است. (397- 398)

از این رو می توان این نکته را بیان داشت که تقریبا طیفی که دیروز در لسان هاشمی موسوم به رادیکال ها شدند در جریانات سیاسی چند سال اخیر خود را جزو طیف اعتدالی دانسته و از منظر هاشمی جزو مصداق های اعتدال سیاسی این روزها هستند. 


منبع

  • ۰ نظر
  • ۰۴ آذر ۹۲ ، ۰۱:۲۲
  • ۶۴۸ نمایش
  • ابناء الزهرا (سلام الله علیها)
دیدبان: جعفر میلی منفرد در روز 13 مرداد از سوی حسن روحانی در حالی به عنوان دوازدهمین وزیر علوم معرفی شده است که پیش از این علی شریعتمداری، سیدحسن عارفی، حسن حبیبی، محمدعلی نجفی، محمد فرهادی، مصطفی معین، محمدرضا هاشمی گلپایگانی، مصطفی معین، جعفر توفیقی، محمدمهدی زاهدی و کامران دانشجو مسئولیت این وزارت علوم را برعهده داشته‌اند.

جعفر میلی منفرد متولد سال 1332 استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر است که در سال 1356 موفق به کسب مدرک کارشناسی مهندسی برق ـ قدرت از دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران) شد و دیپلم تخصصی خود را از مدرسه عالی برق پاریس(Supelec)، فرانسه در سال 1359اخذ کرد.

وی دارای مدرک کارشناسی ارشد مهندسی برق ـ قدرت از دانشگاه پاریس، فرانسه در سال 1360 و دکترای مهندسی برق ـ قدرت از دانشگاه پاریس، فرانسه در سال 1363 است.

میلی منفرد در حال حاضر استاد پایه 25 و عضو هیئت علمی گروه قدرت دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی امیرکبیر است.

گفتنی است که میلی منفرد که در حال حاضر استاد دانشگاه امیر کبیر است پیش از آنکه از سوی خاتمی در دوره اصلاحات بعلت استعفای سیاسی مصطفی معین وزیر علوم وقت به سرپرستی وزارت علوم منصوب شود قائم مقام و معاون دانشجویی مصطفی معین در وزرات علوم بوده است.
 
میلی منفرد خارج از رزومه های مکتوب و رسمی کیست؟

میلی منفرد در سال هایی که در نقش معاونت دانشجویی و فرهنگی وزارت علوم دولت اصلاحات ایفای نقش کرده است که اتفاقات بسیاری در فضای آموزش عالی کشور افتاده است که مسلما در شناخت بهتر وی با توجه به نقش تعیین کننده اش در وزارت علوم کمک شایانی خواهد کرد.

میلی منفرد دقیقا زمانی معاونت دانشجویی و فرهنگی ،سیاسی ترین معاونت ، در وزارت علوم را بر عهده داشته است که حوادث بسیاری از دل دانشگاه ها در فضای سیاسی کشور اتفاق افتاده است؛ او در حالی در بین سال های 76 الی 79 بعنوان معاون دانشجویی وزیر علوم ایفای نقش کرده است دقیقا در همان زمان حوادث 18 تیر 78 از سوی دفتر تحکیم در دانشگاه ها و با حمایت عناصر دولتی همچون عبدالله نوری وزیر کشور دولت اصلاحات و تاجزاده معاون سیاسی وزیر کشور اتفاق افتاده است.

حوادث 18 تیر 78 در حالی در فضای سیاسی کشور از سوی دفتر تحکیم اتفاق افتاده است که بسیاری از تحلیل گران معتقدند علت اصلی آن پر و بال دادن وزرات علوم و معاونت دانشجویی(میلی منفرد) آن به عناصر افراطی و غیر قانونی به عنوان پیاده نظام حزب مشارکت بوده است.
 
جالب اینکه یکی از همراهان مصطفی تاج زاده در ماجراهای 18 تیر 78 میلی منفرد بوده است.

گفتنی است که میلی منفرد در زمان تصدی اش در معاونت دانشجویی وزارت علوم دولت اصلاحات در برخورد با دانشجویان و تشکل های دانشجویی منتقد عملکرد دولت اصلاحات و منتقدین جدی افراطیون دفتر تحکیم وحدت که مورد حمایت دولت خاتمی قرار داشتند برخورد های غیر قانونی صورت داده است و در ایجاد محدودیت برای منتقدین نقش محوری داشته است.

یکی از دانشجویانی که در زمان تصدی میلی منفرد در دفتر تحکیم وحدت عضویت داشته است به خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران» گفت: برخوردهایی که با طیف منتقد دولت اصلاحات و منتقدین دفتر تحکیم صورت می گرفت کاملا غیر قانونی بود و شخص میلی منفرد بعنوان معاون دانشجویی وزیر علوم نقش اصلی در آن قضایا داشته است .

وی در ادامه گفت: بعنوان مثال در آن موقع منتقدین دفتر تحکیم که اتفاقا عضو انجمن های اسلامی هم بودند به صورت غیر قانونی از حضورشان در سر جلسه امتحان ممانعت به عمل می آمد و وقتی پیگیر هم می شد می گفتند از وزارت علوم و استانداری دستور رسیده است و آن موقع هم این کارهای سیاسی یا از طرف شخص وزیر علوم و یا معاونت دانشجویی اش اتفاق می افتاد.

وی افزود: این برخورد ها آنقدر علنی شده بود که برای آنکه صدای منقدین دولت و دفتر تحکیم را خاموش کنند قصد داشتند انجمن اسلامی های دارای حق رای در دفتر تحکیم را به صورت غیر قانونی تسخیر کنند و این کار را تا به آنجا پیش بردند که درب دفاتر انجمن اسلامی منتقد را به روی اعضا داخل دفتر بستند و درب جوشکاری کردند.

این فعال دانشجویی در دوران اصلاحات گفت: این کارها تا آنجا پیشرفت که ماجرای انجمن های اسلامی منتقد دفتر تحکیم به شورای عالی انقلاب فرهنگی و کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی نیز کشیده شد و در آنجا شخص معین مقصر شناخته شد و نتوانست دلایل منطقی دانشجویان را رد کند.

گفته شده که میلی منفرد علاوه بر اینکه در حوادث و ماجراهای جنجالی دولت اصلاحات نقش محوری داشته است به گفته یکی از دانشجویانش در در  تحصن اساتید دانشگاههای تهران که در مسجد دانشگاه تهران برگزار شد نقش محوری و فعال داشت و بر مواضع مدعیان تقلب تاکید می کرد.

دبیر اسبق انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه امیرکبیر با اشاره به برخی از اقدامات گزینه پیشنهادی وزارت علوم  در فتنه 88 در دانشگاه امیرکبیر گفت: وی در انتخابات سال 88 از اعضای محوری تحصن اساتید مسجد دانشگاه امیرکبیر بود و از موافقان لغو و تعطیلی امتحانات بود.

وی در همین زمینه گفت: میلی منفرد  از جمله اساتیدی بود که در آن ایام، امتحانات خود را برگزار نکرد و همراهی اش  با مدعیان تقلب که دست به رفتارهای غیرقانونی زدند اگر نگوییم اقداماتی فتنه‌گرانه حداقل رفتاری غیرقانونی محسوب می‌شد.

رفیعی دبیر اسبق انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه امیرکبیر با بیان اینکه ما به عنوان دانشجوی دانشگاه امیرکبیر اقدامات قانون‌شکنانه‌ای را از گزینه فعلی وزارت علوم در سال 88 دیده‌ایم، افزود: ایشان حامی ادعای تقلب بود و تحرکاتی را در همان زمان بر اساس این ادعا در دانشگاه انجام داد.

وی با اشاره به سخنان رهبر انقلاب مبنی بر اینکه چرا کسانی که ادعای تقلب داشته‌اند، تا این زمان عذرخواهی نکرده‌اند گفت: به نظر می‌رسد وزارت علوم به عنوان یکی از حساس‌ترین وزارتخانه‌های کشور بهتر بود به شخصی با سابقه علمی بیشتر و هماهنگ‌تر با گفتمان امام رهبری سپرده می‌شد و از نمایندگان مجلس انتظار داریم در این زمینه بررسی‌های بیشتری را انجام دهند.

مهدی رفیعی شاگرد سابق وزیر علوم پیشنهادی رئیس جمهوردر پایان سخنانش گفت: به نظر می‌رسد آنچه که ما در زمان صدارت معین در وزارت علوم شاهد بوده‌ایم بالقوه در دوران وزارت علوم گزینه احتمالی نیز وجود خواهد داشت.
  • ۰ نظر
  • ۱۶ مرداد ۹۲ ، ۰۱:۲۴
  • ۵۰۲ نمایش
  • ابناء الزهرا (سلام الله علیها)

روز 12 مردادماه 1392، روز تنفیذ حکم ریاست جمهوری رئیس جمهور منتخب،‌ حجت الاسلام دکتر روحانی می باشد. مراسم تنفیذ حکم رؤسای جمهور ایران،‌ معمولا هر چهار سال یکبار در این تاریخ یعنی در دوازدهمین روز گرمترین ماه سال،‌ تکرار می شود. در قانون اساسی ایران، آنچنان که مصرح اصل یکصد و ده قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1368 است؛ مقام رهبری وظیفه ی امضای حکم ریاست جمهوری را بر عهده دارد. بند 9 اصل صد و ده قانون اساسی به این شرح است: (امضای حکم ریاست جمهوری پس از انتخاب مردم، صلاحیت داوطلبان ریاست جمهوری از جهت دارار بودن شرایطی که در قانون می آید، باید قبل از انتخابات به تأیید شورای نگهبان و در دوره ی اول به تأیید رهبری برسد.) (1)

در روند قانونی به عهده گرفتن جایگاه ریاست جمهوری از سوی رئیس جمهوری منتخب دو مرحله وجود دارد. مرحله ی اول تنفیذ حکم ریاست جمهوری از سوی مقام رهبری و در مرحله ی دوم اجرای مراسم تحلیف از سوی رئیس جمهور منتخب در مجلس شورای اسلامی و در حضور نمایندگان مجلس و اعضای شورای نگهبان. اما امروز بعد از امضای حکم ریاست جمهوری دکتر روحانی از سوی مقام معظم رهبری، و تحلیف وی در مجلس شورای اسلامی؛ دکتر روحانی به صورت قانونی هفتمین رئیس جمهور ایران خواهد شد.

به این بهانه و در این مجال به دنبال تبیین ابعاد سیاسی و حقوقی تنفیذ حکم ریاست جمهوری هستیم.


معنای تنفیذ؟

تنفیذ در لغت به معنای اعتبار بخشی عمل حقوقی قابل ابطال و همچنین اجرای حکم را می گویند و اگر به معنای اجرای حکم باشد در مورد وصیت و قضاء کاربرد داشته و معنا می یابد. از معنای تنفیذ معنای امضاء و اجازه انجام کار و همچنینی اجازه اجرای ساختن حکم نیز برداشت می شود. از این رو معنای اصلی تنفیذ اجازه ی حقوقی یک مقام بالاتر برای اجرایی ساختن حکم حقوقی می باشد. با توجه به این نکته که این اجازه ی قابلیت ابطال داشته و از مقام بالاتر صادر می شود. در فقه تشیع نیز در موارد بسیاری از واژه ی تنفیذ استفاده شده است و در باب قضاوت، وصیت، حکم حاکم و ... این مفهوم قابلیت استفاده دارد. (2)


ابعاد حقوقی ـ سیاسی حکم تنفیذ

با توجه به گنجانده شدن اصل تنفیذ در قانون اساسی؛ همواره از سوی کارشناسان بر سر ماهیت و ابعاد سیاسی و حقوقی این حکم مباحث مختلفی مطرح شده است. اما آنچه که مشخص است با توجه به ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران که از دو بعد جمهوریت و اسلامیت تشکیل شده است، ‌اگر ریاست جمهوری را مظهر انتخاب مردم و جمهوریت نظام بدانیم،‌ امضای حکم ریاست جمهوری توسط فقیه عادل جامع الشرایط که در تفکر و اندیشه ی سیاسی تشیع جانشین امام معصوم علیه السلام محسوب می شود،‌ در حقیقت تأکید و برجسته سازی بعد اسلامیت نظام است.

در قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران، رئیس جمهور بعد از رهبری بالاترین مقام اجرایی کشور محسوب می شود که مسئولیت ریاست دولت و تمامی امور اجرایی کشور بجز در مواردی که مستقیما بر عهده ی رهبری گذاشته شده است؛ را عهده دار می باشد. از این رو مسئول اصلی امور اجرایی کشور رئیس جمهور و اعضای هئیت دولت می باشند. اما با توجه به معنای فقهی و لغوی واژه ی تنفیذ،‌ اجازه ی تصرف در این امور اجرایی از سوی رهبری صادر می شود. که به معنای اجازه تصدی امور را به رئیس جمهور می باشد. ریشه ی این برداشت حقوقی،‌ به اصول اندیشه سیاسی تشیع باز می گردد که حق ولایت و حق حاکمیت را از آن خداوند، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، ‌ائمه معصومین علیهم السلام می داند و این حق یعنی حق ولایت و اعمال حق حاکمیت را در دوران غیبت بر عهده ی فقیه جامع الشرایط گذاشتهاست. از این رو تنها افرادی که در مبانی اسلامی صلاحیت آنان اثبات شده است، حق حاکمیت و تصرف در امور را خواهند داشت. این اصل فکری اندیشه ی سیاسی تشیع در قالب قانون اساسی کشور که به معنای تصدی امور اجرایی کشور است؛‌ باید به امضاء و تأیید مقام ولایت امر که همان فقیه جامع الشرایط در زمان غیبت امام معصوم است، برسد.


از این رو حکم تنفیذ حکم و مراسمی تشریفاتی نیست بلکه جنبه ی حقوقی و سیاسی دارد. با توجه به معنای تنفیذ نشان می دهد که این اجازه که از سوی فقیه جامع الشرایط به منتخب مردم داده شده، اجازه ی حقوقی می باشد که قابلیت ابطال داشته و می تواند پس گرفته شود. این تدبیر نیز در متن قانون اساسی تعبیه شده است که در صورت عدول رئیس جمهور از موازین حقوقی و قانونی؛‌ بعد از تصویب مجلس مبنی بر عدم کفایت رئیس جمهور، ‌این مقام رهبری است که او را از مقام ریاست جمهوری عزل می کند. همچنین در احکام ریاست جمهوری رؤسای جمهور نیز این محور مهم برجسته شده است که تنفیذ مقام ریاست جمهوری برای رئیس جمهور منتخب تا زمانی برقرار است که ایشان در مسیر انقلاب اسلامی، قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران و منافع مردم باشد. این مطلب در احکام رؤسای جمهور از سوی امام (ره) و مقام معظم رهبری به صراحت بیان شده است. برای مثال مقام معظم رهبری به صراحت در حکم تنفیذ آقای هاشمی رفسنجانی به این مهم اشاره داشته اند: (بدیهى است کهتنفیذاین‌جانب نیز، مانند رأى ملّت، تا زمانى است که ایشان در همان صراط مستقیم و منهاج قویمى قدم برمى‌دارند که سالهاى عمر بابرکت خود را در طى مراحل نورانى آن گذرانیده‌اند؛ یعنى راه دفاع از اسلام ناب محمّدى صلّى‌اللَّه‌علیه‌وآله و مجاهدت براى تحقّق حاکمیت کامل قرآن و عمل به شریعت وحمایت از محرومان و مستضعفان و کوشش براى ریشه‌کن کردن فقر و تبعیض و استقرار عدالت اجتماعىو تمسّک به اصول پایدار انقلاب اسلامى، که البته همواره چنین خواهد بود.) (3)

از این رو ماهیت حقوقی این امضاء به معنای مشروعیت بخشی مقام ریاست جمهوری برای رئیس جمهور منتخب است. امام خمینی (ره) نیز امضای حکم ریئس جمهور را به معنای مشروعیت بخشی انتخاب مردم می داند و صراحتا از این معنا دفاع می کند. امام خمینی (ره) به صراحت در اولین حکم رئیس جمهور ایران به این محور اشاره داشته اند. (بر حسب آنکه مشروعیت آن باید بر نصب فقیه جامع الشرایط باشد اینجانب به موجب این حکم رأی ملّت را تنفیذ و ایشان را به این سمت منصوب نمودم).(4) 


علاوه بر این حضرت امام خمینی (ره) به صورت کاملا صریح راست جمهوری بدون امضاء ولی فقیه را غیرمشروع و طاغوت می داند. (... به حرفهاى آنهایى که بر خلاف مسیر اسلام هستند و خودشان را روشنفکر حساب مى‏کنند و مى‏خواهند ولایت فقیه را قبول نکنند [اعتنا نکنید] اگر چنانچه فقیه در کار نباشد، ولایت فقیه در کار نباشد، طاغوت است. یا خدا، یا طاغوت، یا خداست، یا طاغوت. اگر با امر خدا نباشد، رئیس جمهور با نصب فقیه نباشد، غیر مشروع است. وقتى غیر مشروع شد، طاغوت است؛ اطاعت او اطاعت طاغوت است؛ وارد شدن در حوزه او وارد شدن در حوزه طاغوت است...) (5)


وظیفه یا اختیار؟

بعد از بررسی ریشه فقهی ـ حقوقی حکم تنفیذ و تببین ابعاد سیاسی ـ حقوقی این حکم؛‌ سؤالی که مطرح می شود آن است که امضاء حکم ریاست جمهوری از سوی ولی فقیه؛ اختیار است یا وظیفه؟

در جواب به این سؤال کارشناسان حقوقی به دو گروه تقسیم شده اند. عده ای که معتقدند امضاء حکم ریاست جمهوری رئیس جمهور منتخب برای ولی فقیه یک اختیار است و عده ای که معتقدند حکم تنفیذ وظیفه بوده و ناشی از اختیار نیست.

با توجه به مبانی فقهی و حقوقی تفکر تشیع و همچنین با در نظر گرفتن مختصات تفکر سیاسی تشیع این برداشت به نظر صحیح می رسد که تنفیذ حکم ریاست جمهوری به مثابه ی اختیار برای ولی فقیه می باشد. این تعبیر با روح کلی قانون اساسی همخوانی داشته و با سایر بندهای قانون اساسی نیز منطبق است. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصریح شده است که قوای سه گانه باید تحت ولایت امر فقیه جامع الشرایط باشند. این ولایت با انتصاب رئیس قوه ی قضائیه در قوه قضائیه و نهاد شورای نگهبان بر قوه ی مقننه اعمال می شود، حال نحوه ی اعمال ولایت بر قوه ی مجریه از چه مجرایی می باشد؟ بدیهی است که تنفیذ حکم ریاست جمهوری رئیس جمهور منتخب نیز از این مجرا قابل تفسیر می باشد.


در حقیقت این تفسیر معتقد است که بر مبنای شرعی ولایت فقیه، مذکور در اصل 57 و 5 و مقدمه‌ قانون اساسی، تسری مشروعیت الهی حکومت در میان قوای سه‌گانه، از رهبری نشأت می‌گیرد. از این رو قوای سه‌گانه در طول اختیارات رهبری قرار دارند و نه در عرض آن. از این رو رهبری مانند اعمال ولیت بر دو قوه ی مقننه و قضائیه می تواند در تنفیذ حکم رئیس جمهور به عنوان رئیس قوه ی مجریه بر همین اقتضا عمل کند. چراکه این فلسفه ی وجودی این سه قوه به معنای تفویض بخشی از اختیارات ولی فقیه به این قوا می باشد و امضاء حکم ریاست جمهوری نیز، نشان از واگذاری قسمتی از اختیارات اجرایی ولی‌فقیه به فردی به نام رئیس‌جمهور است که می‌تواند این اختیارات را تفویض نموده و یا اختیارات بیشتری تفویض نماید.

علاوه بر ادله حقوقی مطرح شده، با توجه به جایگاه مقام رهبری و ولایت فقیه در قانون اساسی و جامعه، به نظر می رسد تعبیر اختیار تنفیذ برای رهبری جامعه ی اسلامی عقلانی تر از تعبیر وظیفه ی تنفیذ باشد. ادبیات یکسان حکم رؤسای جمهور ایران که از سوی مقام امام راحل (ره) و معظم رهبری بیان شده نیز حاکی از حقیقت اختیار ولی فقیه برای تنفیذ حکم رئیس جمهور می باشد. بدین معنا که رهبری تنفیذ خود را مشروط تلقی می کند و در ایفای وظیفه الهی خود در مشروعیت بخشی به ریاست جمهوری قطعاً احکام اسلامی و الهی را مد نظر قرار خواهد داد و این بدان معناست که آرای مردم نیز مطلق نیست.


 تاریخچه ی تنفیذ در جمهوری اسلامی ایران

بعد از استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران، منصب ریاست جمهوری به عنوان مظهر جمهوریت نظام مطرح شد و به تصویب خبرگان قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران رسید. از زمان تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تا به امروز یعنی 12 مردادماه 1392، یازده مراسم تنفیذ در کشور برگزار شده است. مراسم تنفیذ بنی صدر به عنوان اولین رئیس جمهور ایران از سوی امام خمینی (ره) در بیمارستان قلب تهران برگزار شد. بیمارستانی که به دلیل عارضه ی قلبی امام خمینی (ره)،‌ ایشان در آنجا بستری بودند. اما دوران ریاست جمهوری اولین رئیس جمهور ایران به انتهای دوره ی خود نرسید و بنی صدر با طرح عدم کفایت سیاسی او در مجلس شورای اسلامی از سوی مقام رهبری یعنی حضرت امام خمینی (ره) از مقام خود عزل و برکنار شد. بعد از انتخاب مرحوم شهید رجائی (ره) از سوی مردم، حکم ریاست جمهوری وی به عنوان دومین رئیس جمهور ایران در تاریخ از سوی امام در حسینیه ی جماران امضا شد اما این دوره نیز به انتها نرسید و با شهادت مرحوم رجائی، در فاصله ای کمتر از دو سال مردم ایران خود را برای انتخاب سومین رئیس جمهور انتخاب می کردند. با انتخاب آیت الله خامنه ای به عنوان سومین رئیس جمهور ایران امضای حکم ریاست جمهوری ایشان از سوی امام راحل امضاء شد.

همچنین حکم تنفیذ ریاست جمهوری چهار رئیس جمهور بعدی یعنی هاشمی رفسنجانی، سید محمد خاتمی و محمود احمدی نژاد توسط مقام معظم رهبری امضا و صادر شد. امروز نیز با توجه به ابعاد سیاسی و حقوقی این اختیار، باید منتظر امضای حکم ریاست جمهور دکتر روحانی از سوی مقام معظم رهبری باشیم.


منابع

1. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران،‌اصل صد و ده قانون اساسی. مصوب سال 1368 هجری شمسی.

2. http://wikifeqh.ir/%D8%AA%D9%86%D9%81%DB%8C%D8%B0

3. http://farsi.khamenei.ir/message-content?id=2679

4. صحیفه نور، ج 11، ص 26

5. صحیفه امام، ج‏10، ص: 222

  • ۱ نظر
  • ۱۴ مرداد ۹۲ ، ۰۲:۴۲
  • ۱۰۳۵ نمایش
  • ابناء الزهرا (سلام الله علیها)